Özlem ERMİŞ BEYHAN
Deprem bölgesinde Türkiye’yi yasa boğan kayıpların acısı yaşanırken endüstriciler bir yandan seferberlikle bölgenin yaralarını sarmaya çalışıyor, bir yandan da üretimin devamlılığını sağlayacak tahlillere ulaşabilmek için çabalıyor. Bölge sanayicisi başlayan göç gerçeğinin farkında; kısa vadede sarsıntıdan ziyan görmemiş fakat işgücü bulamadığı için üretimin yapılmadığı boş fabrikalarla karşı karşıya kalınabileceğini öngörüyor. Bölgeden göçün yüzde 30’ları bulabileceğini belirten işdünyası tahlil için kalıcı konutların en üst kalite ve sağlamlıkta olacağına ve büyük süratle tamamlanacağına dair inancın bölge insanına verilmesinin kıymetinin altını çizdi.
Her şeyi yeterli yaparsak
Sektörün önünde kıymetli bir imtihan var. TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölümü Meclis Lideri Erdem Fayat, zelzele bölgesinden işgücü göçünün önüne geçilmesi için acil harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı. Fayat, bölgede dokuma ve hazır giysinin Türkiye üretimindeki hissesinin yüzde 25’leri bulduğunun altını çizdi ve ekledi; “Her şeyi çok âlâ yaparsak, toparlanma sonbaharı bulur.”
Her 10 bireyden 3’ü
Şeref Fayat, bölgede kalıcı konut imalinin çok hakikat ve süratli formda yapılacağına dair bölge insanına umut vermek gerektiğini vurgulayarak geçmişte bu büyüklükteki afetlerde yüzde 25-30’ları bulan bir göç gözlendiğini söyledi. Bu gerçekleşirse bölgedeki 10 şahıstan 3’ünün göç etmesi kelam konusu olacak. Bu durumda fabrikaların çalışan bulamayacağı zahmetli bir süreç yaşanacağını anlatan Fayat şu bilgileri verdi: “Çok acil oradaki işgücünü yerinde tutacak tedbirler alınmalı. Oradaki üretimin zati barınma sorunu yaşanan, ömür maliyetlerinin çok yüksek olduğu bölgelere taşınması kasvet yaratır. Bizim çok acil o bölgedeki insanımızın orada kalıcı tutmakla ilgili çalışmamız gerek. Çok acil tüm Türkiye olarak orada kalıcı konutları çok daha kaliteli, çok daha sağlam, süratli biçimde yapacağımızı onlara hissettirmemiz lazım. O bölge endüstrisini beşerler göçüyor diye oradan taşıyamazsınız. Oradaki endüstride yapısal bir badire yok. Ne dokumacılıkta ne hazır giyside, maddi bir dert yok fakat maddi manevi çalışanlarımız büyük hasar aldılar. Onların yanında olduğumuzu hissettirmemiz gerekiyor.”
İşgücü sorunu büyük
Deprem bölgesindeki fabrikasında çalışan çalışanları için seferber olan Türkiye Dokuma Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Lideri Vehbi Canpolat da bölgede önemli bir işgücü sorunu başladığını anlattı: “Bugün bu bölgede ‘hiçbir ziyanım yok’ diyen bile 2-3 aydan evvel toparlanamaz. Zelzelede bina yıkılmamış olsa bile sarsıntıdan makineler birbirine girmiş durumda. İplik makineleri örneğin, bu makinelerin tekrar ince ayarlarının yapılıp çalışır hale getirilmesi bir mühlet alacak. Binalarda hafif hasarların tamiri gerekiyor. Münasebetiyle bu uzun bir süreç. Bu bölge dokumacılığın ana hammaddesini üreten bir bölge. Psikolojiler bozuldu. Canını kurtaran da göç etmek istiyor; büyük bir göç dalgası var. İşgücü ile ilgili önemli bir sorun var. 6 ila 8 ay alacak işgücünün tam manasıyla geri dönebilmesi. Yeni bir hayat kurmak da sıkıntı, bırakıp gitmek de… Çalışanı olmayan fabrikalarla karşı karşıya kalabiliriz.”
Stoklar 1 aya bitecek hammadde krizi kapıda
Depremin vurduğu vilayetler dokumanın ana hammaddelerini üretiyor ve kesimde bir hammadde krizinin ayak sesleri duyuluyor. Dokuma ve hazır giysi dalı açısından 10 vilayette hammadde tesislerinin üretime başlaması kritik. Lakin büyük sıkıntılar var. TTTSD Lideri olan Vehbi Canpolat’ın da bölgede bir fabrikası var. Canpolat, “Bölgede seferberlik başlattık. Çalışanlarımızın konteyner konutlara geçişi için tüm süratimizle çalışıyoruz. Bölgede büyük acılar, can kaybının yanı sıra önemli bir iş kaybı kelam konusu” dedi. Canpolat bölgedeki durumu bölümün yaşadıklarını da ortaya koyarak şu sözlerle anlattı: “Tekstil kesimi bunu birinci 1 ay hissetmeyebilir, bilhassa iplikte kâfi stok var üreticide lakin Mart sonundan itibaren kumaş ve iplikte bir hammadde krizi yaşanır.”
Kısa çalışma ödeneği bir an evvel hayata geçmeli
– Evvel konteyner, birebir paralelde çok süratli halde kaliteli ve sağlam kalıcı konut sağlanmalı.
– Sarsıntının vurduğu vilayetlerde üretim maliyetlerine dayanak gerekiyor.
– İş dünyası bölgedeki personel maliyetlerinde bölgeye özel 6 aylık-1 yıllık takviye talep ediyor.
– Doğal gaz ve elektrik fiyatlarında kısa müddetli de olsa indirim bekleniyor.
– Ayrıyeten imalat bölümüne özel kredileri devam eden işletmeler için faiz takviyesi isteniyor.
– Besin, konteyner, çadır, çocuk bezi üzere gereksinimlerin bölgedeki tesislerden alınması gerektiği vurgulanıyor.
– Kısa çalışma ödeneği bir an evvel çıkmalı ve uygulama süratle başlamalı.
– Çalışanların öncelikle ruhsal takviyeye gereksinimleri var. Bu bahiste çalışmalar yapılmalı.