Uzmanlar uyardı! Zelzele travması yaşayanlar, dehşet ve tasa içinde olanlar nelere dikkat etmeli?

Kendimiz ve sevdiklerimizin hayatını tehdit eden her türlü travmatik durum ruhsal sağlığımızda derin tesirler oluşturur. Zelzele üzere büyük felaketlerde bu tesirler daha da derin olabilmektedir.

-Doğrudan travmaya maruz kalan ve sağ kalmayı başarabilen şahıslarda,

– Oburlarının başına gelen olayı direkt görenlerde,

– Bir aile yakının ya da arkadaşının başına örseleyici olaylar geldiğini duyanlarda,

– Acil yardım grupları üzere örseleyici olaylarla yineleyici biçimde karşı karşıya kalanlarda ruhsal sorunlar gelişebilir.

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Psikiyatri Kısmından Doç.Dr.Oya Bozkurt sarsıntı felaketi sonrası maruz kalınan his durumlarını kıymetlendirdi. Sarsıntı travması yaşayan bireylere nasıl davranılması konusunda tekliflerde bulundu.

Depremi 1. dereceden yaşayan şahıslara gereksiz olumlu telkinlerin ve yası yaşamaya zorlayıcı sözlerin kullanılmaması gerektiğine dikkat çekti.

Deprem ve sonrasında verilen reaksiyonlar, olayın şiddeti, mağdurların kişilik yapıları, toplumsal kıymetler ve geçmiş tecrübeler nedeniyle farklılıklar gösterir. Benliğimiz travma ile nasıl baş edebileceği konusunda uyumlanmaya yönelik stratejiler geliştirerek sıhhatini koruyabilir. Lakin benlik gücünün yetersiz kaldığı durumlarda ruhsal fonksiyon bozuklukları gelişmesi kelam konusu olur.

Travma sonrasında neler görülebilir?

– Gerilim bozukluğu,
– Dert bozuklukları,
– Depresyon, ahenk bozuklukları,
– Alkol ve husus kullanım bozuklukları,
– Yas tepkisi
– Birçok psikiyatrik bozukluk ortaya çıkabilir. Ayrıyeten var olan psikiyatrik hastalıkların berbatlaşması de kelam konusu olabilir.

Travma sonrası gerilim bozukluğu tablosunda, travma yaratan asıl olayın daima olarak zihinde ve düşlerde canlanması, travmayı anımsatan uyaranlardan kaçınma, duygusal küntleşme, yaşama yönelik ümitsizlik, uyuyamama, öfke ve huzursuzluk bulgularına rastlanır. Teşhis için bu bulguların bir aydan daha uzun müddet devam ediyor olması, toplumsal hayat, iş ömrü ve öteki uğraşılarda önemli bozulmalara yol açması kriterleri aranır.

Deprem travmasını yaşayan kişinin yaşı, bu tecrübeye verilen cevabı etkileyen faktörlerden birisidir. Çocuklarda travmaya verilen yansılar yetişkinlerden farklıdır. Bunlar ortasında, uyku sorunları, kabuslar, ağlayarak uyanma, huzursuzluk, öfke nöbetleri, oyun isteğinin azalması, bebeksi davranışlar, dikkat bozukluğu, yatak ıslatma üzere ruhsal belirtiler gözlemlenebilir.

Deprem travmasına yaklaşım nasıl olmalıdır?

Kişinin his ve kanılarını rahatça söz edebilmesi sağlanmalıdır.
Yakınlarından takviye alınmalıdır.
Kişi travma ile ilgili konuşmak istemiyorsa zorlanmamalıdır.
Travma sonrası dikkat ve odaklanma problemleri olduğundan otomobil kullanmak üzere dikkat gerektiren işlerden erken devirde kaçınmalıdır.
Çay, kahve üzere gerilimi tetikleyici besinleri fazla tüketmemelidir.
Ruhsal sorunlar kişinin kendisinde, kişilerarası ve aile münasebetlerinde, iş ve toplumsal yaşantısında bozulmalar yaratıyorsa profesyonel psikiyatrik dayanak alınması düşünülmelidir.

Deprem felaketini yaşamış ve yakınlarını kaybetmiş şahıslara karşı katiyetle kullanılmaması gereken cümleler:

– Güçlü ol
– Şanslısın bak kurtuldun
– Haline şükret
– Sakin ol
– Keşke şöyle yapmış olsaydın
– Bu senin kaderin
– En azından hayattasın o denli düşün