TÜSİAD/Turan: Teknoloji bankası kurulmalı

HANDE BERKTAN

Türk iş dünyasının çatı örgütü Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) ile bilişim bölümünün çatı kuruluşu Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) işbirliği ile Türkiye’nin 21. yüzyılda yüksek teknolojiye dayalı dönüşümü için kamu, özel kesim ve akademilere yönelik hareket daveti raporunu açıkladı.

BloombergHT’nin sorularını yanıtlayan Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Lideri Orhan Turan, teknoloji geliştiricilerinin, yatırımcıların finansmana erişimi noktasında teknoloji bankası kurulması gerektiğini söyledi. Turan, “Dijital dönüşüm noktasında kamu, özel dal ve sivil toplum kuruluşlarının eşgüdümlü hareket edeceği bütüncül bir uyum gerekli. Kamu öncelikli olarak teknolojiye dayalı dönüşümü sahiplenmeli. TÜSİAD ve TÜBİSAD işbirliği ile, Türkiye’nin yüksek teknolojiye dayalı dönüşüm raporunu hazırladık. Tüm siyasi parti başkanlarına raporumuzu sunacağız. Teknolojik dönüşümün başarılı olması için eğitim sisteminde analitik, sorgulayan yapıyla ehil insan kaynağının yetiştirilmesi, teknoloji girişimcileri ve yatırımcıların finansmana erişimlerinde kolaylık sağlayacak teknoloji bankasının kurulması gerekli” dedi.

“Kamu, teknolojik dönüşüme öncülük etmeli”

Turan, teknolojiye dayalı dönüşüme, kamunun öncülük etmesi gerektiğini vurgulayarak, “Dünya genelinde 30 trilyon dolara ulaşan dijital iktisattan binde 2 hisse alan ülkemiz, global rekabette sürat kazanmalı. Kişi başı yıllık 30bin dolar gelire ulaşmak istiyorsak yüksek teknolojiye dayalı iktisat ve kalkınma siyasetlerinin oluşturulması gerekli. İkinci yüzyıl için tasarlanan kalkınma maksatlı tüm stratejilerin ve maksatların merkezinde teknoloji olmalıdır. Türkiye bütüncül bir teknoloji üretim merkezi haline gelmeli; kamu, özel bölüm ve akademiyle birlikte uçtan uca adeta tek bir teknoparkmış üzere çalışmalı, yenilikçilik, araştırma ve geliştirme kültürü ülkenin DNA’sına işlenmelidir. Kamu bu vizyona öncülük, liderlik etmelidir” tabirlerini kullandı.

Dönüşüm sağlanırsa küresel pazardan, 269 milyar dolar hisse almak mümkün

TÜSİAD ve TÜBİSAD işbirliği ile Deloitte’un çalışmasıyla hazırlanan yüksek teknolojiye dayalı acil aksiyon raporunda, uygun siyasetlerle dijital dönüşümün sağladığı potansiyel verimlilik artışlarından gereğince yararlanılırsa 2030 yılında ulaşılabilecek 3,4 trilyon dolarlık dijital iktisat ekosisteminden, Türkiye 269 milyar dolar ekonomik manada hisse alabilir.

Türkiye, G20 ülkeleri ortasında sonuncu sırada

Raporda, OECD’nin açıkladığı küresel dijital ekonomik büyüklüğün ülkelere nazaran dağılımına da yer veriyor. Dijital iktisadın 30 trilyon doları aşkın bir büyüklüğe sahip olduğu varsayım edilmektedir. ABD, Çin ve AB ülkeleri dijital iktisadın yüzde 98’ine sahipken, Japonya, Güney Kore, Endonezya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan üzere rekabette yerini sağlamlaştırmak isteyen ülkelerin değerli ve tesirli vizyonlar ve stratejiler ortaya koyması geleceğin dijital iktisat istikametinden çekişmeli geçeceğini göstermekte. Türkiye ise, yaklaşık 50 milyar dolar ile verisi olan G20 ülkesi ortasında sonuncu sırada yer almakta. Dijital iktisattaki yüzde 0.2 hissesi ile klasik iktisatta global GSYH içinden aldığı yüzde 0.85’lik hisseye kıyasla çok daha geride kalmakta. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) tarifine nazaran ise dijital iktisat dijital teknolojiler, dijital altyapı, dijital hizmetler ve bilgilerden oluşmakta.

TÜSİAD ve TÜBİSAD’ın hazırladığı vizyon dokümanı ile, Türkiye’nin küresel dijital iktisat pazarından daha büyük hisse alarak sürdürülebilir kalkınma ve büyüme sağlaması hedefleniyor. Rapora nazaran yüksek teknolojiye dayalı bir kalkınma oluşturulamamış olmasının etkenleri ortasında KOBİ’lerin dijital dönüşümde geri kalması, dijital dönüşümün muhtaçlık duyduğu maharet ve yetkinliklere sahip iş gücünün bulunmaması, yüksek teknolojinin iş modelleri ve kullanım senaryolarının oluşamaması ve büyük ölçekli şirketlerde yaygınlaşamaması, dijital teşebbüslere yönelik fonların, teşebbüslerin global pazarlarda rekabet gücünü artıracak büyüklükte olmaması yer alıyor.

Eylem planı hazırlanmalı

TÜSİAD ve TÜBİSAD işbirliği ile hazırlanan teknolojik dönüşüm vizyon raporunda yer alan hususlar ise şu halde;

Bütüncül ve koordineli yönetişim ve dijital vizyonda tek sahipliğin olması gerekli. Türkiye dijital iktisat strateji ve hareket planı hazırlanmalı, sahiplendirilmeli ve izlenmeli.

Etkili teşvik düzeneği ve yüksek teknoloji alanında bedel yaratan fonlamanın sağlanması gerekli. Dijital teşebbüsler için mevcut fonların büyümesini sağlayacak ve tesirini artıracak insiyatifler hayata geçirilmeli, kitle fonlama araçları üzere yeni uygulamalar yaygınlaştırılmalı.

Dijital iş yapış formlarıyla uyumlu türel altyapı ve düzenleme düzeneklerinin kurulması planlanmalı. Ferdî Bilgileri Müdafaa Kanunu’nun (KVKK) Avrupa Birliği Genel Bilgi Muhafaza Tüzüğü’ne (GDPR) ahenk çalışmaları hızlandırılmalı, bilgi paylaşımını ilgilendiren mevzuat önceliklendirilmeli.

Dijital dönüşümü hızlandıracak ekosistemin kurulmalı, yüksek teknoloji temelli kümelenmeler oluşturulmalı.

Dijitalleşme ve yeni teknoloji alanlarında çalışan araştırma enstitülerinin sayısı kamu ve özel bölüm takviyesiyle artırılmalı.

Organize sanayi bölgeleri öncülüğünde “Dijital Dönüşüm Programları” oluşturulmalı ve süratlice hayata geçirilmeli.

Doğal afetlere sağlam kentler, ömür alanları ve teknolojik altyapı kurulmalı. Risk kıymetlendirme ve önleyici faaliyetler için yeni jenerasyon teknolojilerden yararlanılmalı, dijital altyapı güçlendirilmeli ve güvenliği sağlanmalı.

Geniş bant yatırımları hızlanmalı

Teknopark avantajlarının geliştirilmesi noktasında çalışmalar yapılmalı. Teknoloji üreten ve AR-GE yapan şirketlerin tamamı için Türkiye genelinde yaygınlaştırılmalı.

Geniş bant yatırımları ve yeni kuşak bağlantı teknolojisi çalışmaları hızlandırılmalı.

Temel düzey teknoloji yetkinliği genç jenerasyonda yaygınlaştırılmalı, yeni kuşak teknoloji odaklı eğitime ve teknoloji araçlarına erişim kolaylaştırılmalı. Mevcut iş gücünü teknoloji çalışanına dönüştürecek yahut temel düzey dijital okuryazarlık kazandıracak programlar tasarlanmalı. Milletlerarası tecrübesi ve iş gücünü Türkiye’ye taşıyacak insiyatifler hayata geçirilmeli.