Türk-ABD bağlarında kritik devir

ALİ ÇINAR/CİNER MEDYA KÜMESİ ABD TEMSİLCİSİ

Başkan Biden, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinde, İsveç’in NATO üyesi olmasını belirttiğini ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da F-16 satışının çözülmesini istediğini belirtmesi üzerine, “İki bahis birbirine bağlı halde mi çözülecek?” sorusunu akıllara getirdi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Türkiye’ye İsveç’in NATO üyeliğine biran evvel onay verme davetinde bulunmuş ve F-16 satışı ile İsveç’in NATO üyeliği ile ortasında bir bağ olmadığını lisana getirmişti.

Benzer açıklamayı dün Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Kurulu Stratejik İrtibat Yöneticisi John Kirby de yineleyerek, Biden idaresinin İsveç’in NATO üyeliğine hazır olduğunu tekrar belirttiğini ve üyelik ile Türkiye’ye F-16 satışı ortasında bir bağ kurulmasının yanılgı olacağını vurgulamıştı.

Kongre’den farklı sesler geliyor

Türkiye’ye F-16 satışına uzun müddettir karşı çıkan ABD Senatosu Dış Bağlar Komitesi Lideri Bob Menendez yaptığı açıklamada , “Şimdi değerli olan Erdoğan’ın Türkiye ile nasıl bir geleceğe yöneleceği. Bugüne dek izlediği rotayı değiştirmek isterse bunu görmek için sabırsızlanıyorum” dedi. Kimi meslektaşlarından farklı düşündüğünü gösteren Menendez, İsveç konusunu tek sorun olarak görmediğini lisana getirmişti.

Konuya ait yorum yapan Temsilciler Meclisi Dış Alakalar Komite Lideri Cumhuriyetçi Michael McCaul da, Yunanistan’ın ABD üretimi F-35 savaş uçaklarını satın almasına ve F-16’larını geliştirmesine verilecek son onayların ve Türkiye’nin de İsveç’in NATO üyeliğini onaylamasının akabinde Ankara’ya bu satışa müsaade vereceklerine inandığını belirtmişti.

Öte yandan, F-16 sorunun çözülmesi hakkında koşul koşan Temsilciler Meclisi Dış Münasebetler Komitesi Kıdemli Üyesi Demokrat Gregory Meeks, “F-16 satışı için birtakım adımlar atılması gerekiyor. Bu adımlar atılmadığı sürece bu satışa karşıyım. İsveç mahzurunun kaldırılması da bu adımlardan biri. Daha diğer adımlar da var.” tabirlerini kullanmıştı.

Gözler olası Biden-Erdoğan görüşmesinde

Temmuz ayında Litvanya’da gerçekleşecek NATO Önderler Zirvesi’nde Lider Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın özel ikili bir görüşme yapma ihtimali konuşuluyor.

Türkiye 2021 yılının Ekim ayında, ABD’li silah üreticisi Lockheed Martin şirketine toplam kıymeti 20 milyar dolar olan F-16 savaş uçakları ile 80 modernizasyon kiti satın almak için müracaatta bulunmuştu. ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin F-16 satışı ve modernizasyonu ile ilgili gayri resmi bildiriyi ABD Kongresi’ne göndermiş fakat resmi bildiriyi daha yollamamıştı.

Beyaz Saray tarafından büsbütün desteklense de, 20 milyar dolarlık sürecin gerçekleşmesi için Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi ve Senato Dış Bağlar Komisyonu’nun dört önderinin de satışa yeşil ışık yakması gerekiyor.