Piyasalar ‘seçim belirsizliğini’ yönetecek

Birol BOZKURT

Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılına denk gelen ve son yılların en kıymetli seçimlerinden birinin birinci cinsini geride bıraktık. 13. Cumhurbaşkanlığı seçimleri Türkiye’de 21 yıldır iktidarda bulunan Ak Parti için tamam mı devam mı seçimi olarak ön plana çıkıyordu. Bunun sonucu olarak seçimlerden evvel birçok vaat verildi ve bir kısmı da seçimlerden evvel hayata geçirildi.

Hal bu türlü olunca Ocak-Nisan periyodunda bütçe gelirleri yüzde 38,6 artışla 1 trilyon lira civarında kalırken, harcamalar yüzde 83,9 artışla 1,5 trilyon liraya yaklaştı. Yılın birinci dört ayında 135 milyar lira faiz ödendi. Faiz hariç de 247,3 milyar TL açık verildi.

Anketlerin karşıt köşe olduğu Cumhurbaşkanlığı seçimleri beklentilerin bilakis ikinci çeşide kaldı. Anketlere ve birçok yabancı kuruluşa nazaran 14 Mayıs seçiminden mümkün bir iktidar değişikliği, bununla birlikte iktisat siyasetlerinde esaslı bir değişiklik bekleniyordu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yüzde 49,5 ile önde tamamladığı birinci tıp sonrası iktidar değişiklik ihtimalinin zayıfladığını söyleyen ekonomistler iktisat siyasetlerinde değişikliğin koşul olduğunu söylüyor. Seçim iktisadı ile bütçede gerçekleşen açığın devamının kaçınılmaz olduğuna dikkat çeken ekonomistler önümüzdeki süreçte risklerin neler olduğunu DÜNYA’ya anlattı.

Yatırımcıların gözü 28 Mayıs’ta İktisat siyasetlerinin dışında yatırımcıların da odak noktası seçimler oldu. Seçimlerden evvel iktidar değişikliği beklentisi ile yükselen piyasalar seçimden sonraki birinci gün sert bir kayıp yaşamıştı.

İlk şoku üzerinden atan Borsa İstanbul dün günü yükselişle tamamladı. Görüşlerine başvurduğumuz piyasa uzmanları seçimlerden evvelki hafta yüzde 25 yükselen bankacılık paylarının seçimlerden sonra satışa öncülük ettiğini söylüyor. Altın yatırımcısının da gözü ikinci çeşitte olacak. Uzmanlar gram altında alım için fırsat düzeyler olduğuna dikkat çekiyor.

Ekonomide önemli meseleler kapıda Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası önümüzdeki devir iktisat siyasetlerinin nasıl şekilleneceği merakla bekleniyor. Seçim iktisadının tesirlerinin önümüzdeki günlerde ortaya çıkmaya başlayacağını söyleyen Ekonomist Dr. Murad Kayacan, “Para musluklarının açıldığı ve siyasetçilerin tutulması mümkün olmayan bol keseden vaatler verdiği seçimlerden sonra ulusal ekonomimiz önemli meselelerle gayret edeceği net olarak görünüyor” diye konuştu.

Kayacan, ekonomiyi bekleyen riskleri şöyle sıraladı;

1- Bir müddettir yabancı yatırımcının öncelikle portföy tarafından çekilmesiyle yaşanmakta olan yatırım ortamındaki sakinlik,

2. Son yıllarda para emisyonunun mal ve hizmet üretiminden daha fazla artmasından ve döviz kurlarından kaynaklı enflasyon ve hayat pahalılığının önlenemez yükselişi,

3. OECD ortalamalarının üstünde gerçekleşen büyüme sayısındaki artışın iş gücünü yansımasının tıpkı oranda olmaması,

4. Zelzelenin yarattığı üretim ve iş gücü kaybının tesirleri,

5. G-20 içerisindeki en yüksek ikinci enflasyon düzeyinde olan yatırımcıya negatif faiz veren ülke olarak TL’den kaçışın durdurulması,

6. Süratle artan cari açık ve münasebetiyle bütçe açığının kontrol altına alınması,

Geçen hafta yükselen paylar bu hafta düşüyor

Seçim sonrası piyasalardaki görünüm de yakından izleniyor. Seçim öncesine bakıldığında, banka ve holding paylarında sert yükselişler yaşandığını söyleyen Gedik Yatırım Yatırım Danışmanlığı Müdür Yardımcısı Eda Karadağ, “BIST30 payları ortasında en yüksek getiri geçtiğimiz hafta yüzde 20,16 ile Koç Holding, yüzde 19,30 ile İş Bankası C, yüzde 18,89 ile Garanti Bankası, yüzde 17,36 ile YapıKredi ve yüzde 16,98 ile Akbank görüldü. Birinci beşte banka paylarının ağır olduğu ve bankacılık endeksinin haftayı yüzde 25 getiri ile kapadığı görüldü.

Seçim öncesi beklentiler ve yabancı fonların tesiri bilhassa bu pay senetleri üzerinde alımların güç kazanmasını desteklemişti. Lakin 14 Mayıs sonrası istikrarlar değişti ve banka paylarının geçtiğimiz haftaki çıkarlarını geri verdiği görüldü” dedi.

Düşüşlerde 4.430 puan dayanağı önemli

Seçimin ikinci tipe kalması ve seçim belirsizliğinin devam etmesinin piyasaları baskılamaya devam ettiğine dikkat çeken Karadağ, “Borsa için teknik olarak 200 günlük ortalamanın gücünü koruduğunu gözlemliyorum. Seçim öncesi de bu ortalamadan reaksiyonlar geldiği için 200 günlük hareketli ortalama yani 4430 puandan geçen bölge güçlü bir takviye noktası olarak izlenebilir.

Haftanın birinci süreç gününde bile sert fiyat hareketlerine karşın endeksin 200 günlük ortalamasının altına gerçek gerilemediği dikkat çekiyor. Bu nedenle 28 Mayıs gününe kadar 200 günlük ortalamasının üzerinde kaldıkça, satışlarda sonlu kalması hatta yatay ve zayıf bir görünüm sergilemesi beklenebilir.

Seçim netleşene kadar borsada bir istikametten bahsetmek güç olabilir fikrindeyim. Vakit daraldıkça oynaklıkta artabilir. Lakin sonrasında piyasanın istikrara oturmasını bekleyebiliriz. Siyasalların bu devirdeki açıklamaları yakından izlenecektir. Husus hala hassas olduğu için muhtemel yeni telaffuzlar, fiyatlamalar üzerinde belirleyici olabilir” tabirlerini kullandı.

Seçim sonrası altın fiyatları düştü

Altında yaşanan düşüşlerin alım yapmak isteyenler için fırsat olduğunu söyleyen Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, “Seçimden evvel altın fiyatlarında sert yükselişler görmüştük lakin bu yükselişler sıhhatsiz fiyatlardı. Hem makas aralıkları açıktı, hem de manipülasyon fiyatlaması vardı. Gram altının seçimlerden evvel 1.516 TL düzeyine kadar yükseldiğini gördük.

Vatandaşa çok ihtarlar yaptık bu düzeylerden alım yapmamaları tarafında. Bugün baktığımızda gram altının iki günde 154 lira düşerek 1.362 TL düzeyine gerilediğini gördük. Kısa vadede 1350-1400 TL aralığını takip etmeyi sürdüreceğim. Orta ve uzun vadede yaz aylarında 1.450 düzeyi amaç olacak. Elinde altın bulunduranlar beklemeye devam etsin. Altın almak isteyenler için de bugünlerin bir fırsat olduğunu söyleyebilirim” dedi.

Fitch’ten uyarı

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, ikinci tipe kalan seçimlerin siyasi ve ekonomik belirsizlikleri uzattığına dikkat çekti ve seçimlerden sonra kurulacak hükümetin geniş bir bütçe açığı ve yüksek enflasyon üzere meselelerle karşı karşıya kalacağına dikkat çekti. Fitch, Türkiye’de uygulanan büyümeyi destekleyici alışılmadık siyasetler nedeniyle ödemeler istikrarı alanındaki baskıların arttığına, ikinci tipe kalan seçimler nedeniyle Türkiye’de oluşan siyasi ve ekonomik belirsizliğin en azından ay sonuna kadar süreceğine dikkat çekti. Fitch tarafından yayımlanan notta, seçimlerin akabinde uygulanacak iktisat siyasetlerinin izleneceği tabir edildi.