Birol BOZKURT
Bankaların döviz alış ve satış kotasyonları ortasında fark 1 lirayı geçti. Bankacılık kaynakları gelişmeyi bankaların müşterileri için piyasadan döviz alımını saat 13:00’e kadar sonlandırılması tavsiyesine dayandırırken döviz almak isteyen vatandaşın karşısına da hem farklı kur hem de alış ve satış kotasyonları ortasında kıymetli bir fark oluşmaya başladı.
Bankacılara nazaran Merkez Bankası’nın bankalar üzerinden döviz talebini düşürmek için verdiği piyasadan döviz alımını saat 13:00’e kadar sonlandırılması talimatının akabinde bankalar ortasında dövizde alış satış makasının daha çok açıldığı da anlatıldı.
Kapalıçarşı’da da dolar/TL’nin 20,07 düzeyinden alıcı bulduğu görülüyor. Kapalıçarşı’da fiyatlarla ilgili konuştuğumuz ekonomistler kurda 3 farklı fiyatın oluşmasının 30 yıl öncede yaşandığını ve vatandaşın dövize olan talebi bitmeden bu ayrışmanın olmaya devam edeceğini belirtiyor.
30 yıl evvelki senaryo yaşanıyor
Türkiye’nin önemli bir cari açığı olduğunu söyleyen Tacirler Yatırım İdare Şurası Danışmanı Mehmet Aşçıoğlu, bunun da döviz talebini artırdığını belirtti.
Kapalıçarşı ve bankalar ortasında dövizin farklı fiyatlardan satılmasını da pahalandıran Aşçıoğlu, “Bundan 30 yıl evvel gördüğümüz şeyleri görüyoruz. 1994 yılında da misal şeyleri yaşamıştık. Seçimler yaklaştıkça döviz talebinde artış görüyoruz. Döviz talebi bitmeden bu durumun son bulacağını sanmıyorum” dedi.
Türkiye’nin kur talebi gereksiniminin rahatlıkla karşılandığı bir ülke olduğuna dikkat çeken Aşçıoğlu, “Türkiye’de diğer bir ülkede olmayan seviyede bir kolaylık sağlanıyor. Türk halkının TL’nin kıymet kaybına yönelik kaygısı nedeniyle döviz talebi sürüyor. Türkiye yılın birinci 3 ayında önemli bir cari açık verdi. Bu da döviz muhtaçlığını ortaya çıkarıyor” diye konuştu.
EYT’liler döviz talebini artırıyor
Kura ait bir varsayım yapmanın güç olduğunu lisana getiren Aşçıoğlu, “Kur neredeyse her gün TL karşısında bedel kazanıyor. İhracatçı daha süratli artmasını istiyor fakat biz kurun bu haliyle bile değerli bir ülkeyiz. Dolarda muhtemel sert yükseliş yeni bir enflasyon sarmalına yol açabilir. Kura varsayım yapılamadığı üzere enflasyona da kestirim yapılamıyor.
Önümüzdeki devirde dolarda yükselişin devam etmesini beklerim. Çok uzun müddettir negatif gerçek faiz durumundayız bu da tasarruf sahiplerinin kıymet kaybı yaşamamak için arayışa itiyor. KKM’ye olan ilginin sebebi de tasarrufların korunmasına yönelik bir talep olması” dedi.
Borsacılar, EYT’lilerin halka arza olan ilgilerine dikkat çekerken Aşçıoğlu da dolardaki hareketlilikte bir etkenin tekrar EYT’liler olduğunu söyledi. Aşçıoğlu, “Tazminatını ve maaşını alan yeni emeklilerin paralarının kıymetini muhafaza telaşıyla seçim öncesi dolar alımlarını hızlandırdıklarını düşünüyorum” biçiminde konuştu.
Döviz talebine karşı mevduat faizleri teşvik ediliyor
Merkez Bankası faizi %8.5’te sabit kalsa da, yüksek dengeli mevduat faizleri son altı ayda iki katına çıkarak %30’un üzerine, KKM faizleri tekrar iki katına çıkarak %20 ‘nin üzerine, kullanımı düzenlemeler sonrası sınırlanan gereksinim kredisi faizi ise kimi alanlarda %50’ye yakın düzeylere ulaştı. Krediler karşılığı tahvil tutulması zorunluluklarıyla milyarlarca TL’lik zarurî talebe karşın Hazine tahvili getirileri bile bu yükselişten hissesini aldı.
Gösterge 2 yıllık getiri aybaşından beri 500 puan 10 yıllık gösterge tahvil 200 puan arttı. Son devirde giderek artan döviz talebi sonrasında ise bankacılar hükümetin mevduat faizindeki yükselişe “izin vermek zorunda kaldığını” söyledi. Özel kesimden üst seviye bir bankacı, “Son periyotta artan döviz talebini sınırlayabilmek ismine da mevduat faizlerinin bariz yükselişe geçtiği görüyoruz.
Mevduatta faiz üst kısıtlarının kaldırılması formülü ile özgürleşme yaşanıyor. Lakin tahvil piyasasında sınırlamalar ve yeni alım getirecek adımlar devam etmesine karşın bir yükseliş var. Bu yükselişi seçim sonrası faizlerle de %25, %40 ortasına hakikat beklediğimiz olağanlaşmanın birinci yansıması olarak görüyoruz” dedi.