Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Depremlerle yıkılan 10 ilin tekrar inşası için atılan adımlar hızlanıyor. İnşaatların tamamlanması için gereç tedarikinde badire olup olmayacağı istikametinde durum yoklaması yapılırken, demir çelik ve çimento üreticilerinden ‘yeterli kapasitemiz var’ açıklaması geldi. Türkiye Çimento Sanayicileri Birliği (Türkçimento) Lideri Fatih Büyüklük, bölgede imaline başlanacak konutlar için dalın kapasitesinin kâfi olduğunu belirterek, “İhtiyacın 10 milyon ton çimento olacağını öngörüyoruz. Bölgede bunun üzerinde kapasite var, çimento külfeti yaşanmaz” dedi.
Depremzedelere yönelik konutların inşasına başlanacağına dikkati çeken Büyüklük, “Deprem bölgesindeki ve o bölge yakınındaki çimento fabrikalarımız, burada muhtaçlık duyulan çimentonun tamamını karşılayabilecek kapasite ve güçte. İnşallah rastgele bir sorun yaşanmayacaktır. Bölgedeki konutların bir yıl üzere kısa mühlet tamamlanması öngörülüyor” diye konuştu.
Deprem bölgesinde 7-8 civarında çimento fabrikası olduğu bilgisini veren Büyüklük, şunları söyledi: “Bunların birkaç tanesi kapasite olarak çok büyük fabrikalar. Olağan standardın iki katı büyüklüğündeler. Şahsen Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Adana’da fabrikalar var. Yakın vilayetlerde de Mersin, Kayseri ve Elazığ’da fabrikalar bulunuyor. ‘Ne yapabiliriz, yetişir mi?’ diye hesapladık. Çimento fabrikaları 3 vardiya yani 24 saat çalışıyor. Türkiye genelinde 50 civarında, bölgenin etraf vilayetleriyle birlikte de 15 çimento fabrikası bulunuyor.”
Demirde 5 katını karşılayacak kapasite
Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği (TDÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan ise, Bakanlar Şurası toplantısında sarsıntı bölgesinde tahrip olan binaların yenilenmesi için muhtaçlık duyulan yaklaşık 4 milyon ton inşaat demirinin 4 ay içinde yurt içinden tedarik edilip edilmeyeceği konusunun gündeme geldiğini söyledi.
Türk demir-çelik bölümünün bu ölçüde gereksinimi rahatlıkla karşılayabileceğini lisana getiren Yayan, “4 ayda 4 milyon ton inşaat demiri muhtaçlığını karşılayacak kapasite olup olmadığı soruldu, kesimimizin kapasitesi bunu ziyadesiyle karşılayabilecek durumda. 20 milyon tonun üzerinde üretim kapasitemiz var” dedi.
Yayan, Bakanlıktan talep geldiği anda bütün üye şirketlerin gereksinimi karşılamak için adım atacağını kaydetti. Zelzele bölgesinde 7 adet demir-çelik üretim tesisi bulunuyor. Bölümün değerli bir kapasitesini barındıran İSDEMİR süreksiz bir müddetliğine üretimini durdurdu. Veysel Yayan’ın verdiği bilgiye nazaran, bölgede yer alan Tosyalı, Ekinciler, Yazıcı, MMK Metalurji, Koç Metalurji üzere tesislerinde önemli bir hasar bulunmuyor.
“Bu devirde fiyatlar artmayacak”
Bu tesislerde deneme üretimlerine başlandığını ve çalışanın durumuna nazaran kademeli olarak kapasite artırılacağını belirten Yayan, “İSDEMİR, entegre bir tesis olduğu için üretime dönmesi biraz gecikecek. Bu da toplamda dalın kapasitesini 1-1.5 ay olumsuz etkileyecek ancak başka kuruluşlarımız bu açığı kapatmak için kapasite kullanım oranlarını artıracaklar” diye konuştu.
Bölgenin yine inşasında gelecek taleplerde döviz cinsinden fiyat sabitleme noktasında netleşen bir durum olmadığını söyleyen Yayan, uzun vakittir maliyetler konusunda problem yaşayan kesimde indirimi ‘çok mümkün bir durum değil’ olarak yorumladı.
Kamuoyunda demir fiyatlarının arttığı istikametinde çıkan haberleri ‘fırsatçıların’ yarattığını söyleyen Yayan, bu periyotta fiyat artışı yapılmayacağını, devletin zelzeleyle ilgili özel uygulamaları olursa bunun fiyatlara indirim olarak yansıtılacağını belirtti.
Fatih Büyüklük, çimento fiyatlarının büsbütün maliyetlerle alakalı olduğuna işaret ederek, “Biz büyük bir hassasiyetle çalışıyoruz. Temin ettiğimiz yardımlarda bile fiyat artışı görürsek çabucak Ticaret Bakanlığına iletiyoruz. Bölüme gereksinim varken ‘talep arttı’ diye kimse bu türlü bir fiyat artışına gitmez. Firmalarımız her konutu kendi konutu üzere düşünüp hassasiyetle hareket ediyor ve etmeye de devam edeceğiz. Ülke bizim, bu topraklar bizim. Çimento tedariki noktasında herkes müsterih olsun” dedi.
Limanlardaki sorun ihracatı etkiliyor
Demir-çelik kesimi Türkiye’nin ihracatta eli güçlü alanlarından biri. 2022 yılı datalarına nazaran, ülke ihracatına yüzde 15.7’lik katkı sağlayan kesim, 7 milyar 817 milyon dolarlık bir sayıya imza attı. Bölgede faaliyet gösteren demir üreticilerinin dal ihracatındaki hissesi ise 32. “Bu durumda evvelce alınan ihracat siparişleri ne olacak?” sorumuzu yanıtlayan TDÇÜD Genel Sekreteri Veysel Yayan, “Bölgedeki kuruluşlarımız açısından, limanlarda ve öteki altyapılarda yaşanan kahırlar sebebiyle zorlayan sebepten yararlanma üzere bir durum kelam bahis olacak. Limanlardaki problemlerin ivedilikle giderilip tüm ihracatçılarımızın ihracat yapar duruma gelmesi gerekiyor” diye konuştu.