Mısır’ın ekonomik modeli krizde

Son devirde büyük bir ekonomik buhran yaşayan Mısır’ın önünde mümkün iki yol var. Birincisi para ünitesinde yeni bir devaülasyon oburu Körfez’den yeni bir yatırım dalgası.

Nakit derdi çeken Mısır, bu ikilemi çözmek ve IMF değerlendirmesi öncesinde kritik kıymete sahip finansman sağlamak için vakitle yarışıyor.

Orta Doğu’nun en kalabalık ülkesi, Haziran ayı sonuna dek 2 milyar dolarlık yabancı mutabakat maksadıyla bankalarda güç santrallerine ve orduya ilişkin akaryakıt istasyonu zincirine kadar çeşitli devlet varlıklarını satmak için her seçeneği kıymetlendiriyor.

Olası yatırımcılar Suudi Arabistan, Katar ve BAE

Bloomberg’in haberine nazaran Mısır’ın yaşadığı ekonomik krizi atlatmasına yardımcı olmak için milyarlarca dolar kaynak taahhüdünde bulunan Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzere müttefiklerin muhtemel alıcı olduğu bedellendiriliyor.

Fakat bu yatırımcılar, geçtiğimiz yıl bedelinin yaklaşık yarısını kaybetmiş olan Mısır lirasının muslukları açmadan evvel daha da zayıflamasını istiyor. Kuzey Afrika ülkesi ise, halihazırda yüzde 30’un üzerinde olan enflasyonu hızlandırabilecek olan para ünitesinin devalüasyonuna müsaade vermeden evvel, bu mutabakatlardan elde edilecek Dövize tampon olarak muhtaçlık duyuyor.

Bu ikilem, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle mali durumu krize giren en büyük buğday ithalatçısı Mısır için acil bir durum. Üç milyar dolarlık IMF programının temel şartları ortasında nitekim esnek bir para ünite rejimi uygulamak ve devletin iktisattaki hissesini azaltmak bulunuyor.

Uzmanlar bu durumun çözülemez olmadığını, Mısır ve Körfez’deki müttefiklerinin güçlü hesaplamalarla mutabakat bazında döviz kurunu belirleyerek yeni mutabakatlar yapabileceklerini ve önümüzdeki ay sonuna dek yapılması beklenen IMF değerlendirmesinin gereklerini karşılamasını ve kredinin ikinci dilimini almasını sağlayabileceğini belirtiyorlar.

Mısır lirası 2022 başından beri üç defa devalüe edildi

Mısır lirası 2022’nin başından bu yana üç kere devalüe edilse de yatırımcılar daha da düşmesi gerektiğini düşünüyor. Para ünitesi dolar karşısında 30,9’dan süreç görürken, Societe Generale SA, yıl sonunda yüzde 16 düşerek 37’ye düşeceğini öngörüyor. Bu sayı şu anda karaBorsada el değiştirdiği düzey civarında.

Enerji zengini üç Arap ülkesi, geçtiğimiz yıl Mısır Merkez Bankası’na 13 milyar dolar yatırarak Mısır’a yardım etmekte süratli davranmış olsalar da, daha fazla yardımın geri dönüş getiren yatırımlar yoluyla geleceğinin sinyallerini verdiler.

Bu durum son birkaç on yılın en makus döviz kriziyle gayret eden Mısır’a cazip mutabakatlar hazırlaması için baskı kuruyor. Ülke toplamda 32 şirketin kimi kısımlarını satışa çıkarırken bu ay kamu sahipli Telecom Egypt şirketinin yüzde 9,5 payının 121 milyon dolar karşılığında büyük oranda ülke içinden olan yatırımcılara sattı.

Bununla birlikte yetkililer kısa bir müddet evvel, yatırımcıların önünü açmak için bürokrasiyi azaltmayı ve müsaade ve arazi tahsislerini hızlandırmayı amaçlayan düzenlemeleri onayladı.

Daha fazla devalüasyon beklentisi yatırımcıları frenliyor

Ne var ki Mısır lirasının önümüzdeki aylarda devalue edileceğine dair beklentiler, alıcıların lokal para ünitesi üzerinden fiyatlandırılan varlıklar için daha uygun bir döviz kurunu beklemelerini ve şu anda harekete geçmek için isteksiz davranmalarına neden oluyor.

Abu Dhabi Commercial Bank PJSC Baş Ekonomisti Monica Malik’e nazaran, yetkililerin liranın rölâtif gücünü telafi etmek için devlet varlıklarının değerlemesinde indirim yapması bir tahlil olabilir.

Malik muahedeler için farklı bir döviz kuru belirlemenin öteki bir mümkünlük olduğunu, lakin “daha büyük yatırımlar için lirada daha fazla devalüasyona gereksinim olacağını” söyledi.

Para ünitesinde daha fazla devalüasyona gitmek Mısır için kolay değil. Geçen yıl yaşanan düşüş, besin fiyatlarının süratle yükselmesine yardımcı olurken 104 milyondan fazla insanın yaşadığı ülkedeki tüketicilerin kuvvetli günler geçirmesine neden olmuştu.

Bloomberg’in haberine nazaran yetkililer daha fazla devalüasyondan evvel piyasadaki dolar talebini karşılayabilmek ve döviz kurunun süratle yükselmesini önlemek gayesiyle kâfi oranda döviz rezervi biriktirmek istiyor.

Bloomberg’e konuşan kaynaklar, bu cins bir likiditenin ithalatçılar ve başka şirketlerinden gelecek döviz talebini azaltarak lira üzerindeki baskıyı hafifleteceğini ve başarılı bir kur ayarlamasını garanti edeceğini belirtiyorlar.

Bazı işletmeler hala dövize ulaşmakta zorlanıyor

İthalatçıların muhakkak malları getirmek için akreditif alma zorunluluğunun Aralık ayında iptal edilmesine karşın, kimi işletmeler hala bankalardan döviz temin etmede zorlanıyor.

Bazı oteller, otomobil bayileri ve emlak şirketleri fiyatları yükselterek lokal para ünitesinin pahasındaki mümkün değişiklikleri şimdiden hesaba katmaya başladılar.

Kahire merkezli EFG Hermes Makroekonomik Araştırma Lideri Mohamed Abu Basha uygulamalarla ilgili, “Tartışılan varlık satışları gerçekleşse bile, tertipli bir döviz geçişini zorlamak için gerekli likiditeyi artıracak kadar büyük olmayabilir” değerlendirmesinde bulundu.

BNP Paribas ise bu ay yaptığı açıklamada yeni bir devalüasyonun daha evvel beklenenden daha uzakta olabileceğini ve önümüzdeki periyotta yapılacak rastgele bir kur ayarlamasını yönetmeye yardımcı olmak için Merkez Bankası’na Körfez ülkelerinden yeni bir mevduat yatırımı gözlenebileceğini belirtmişti.