SİNAN KOPARAN
Amazon Türkiye ve PwC Türkiye iş birliği ile gerçekleştirilen “Türkiye’deki KOBİ’lerin E-Ticaret Görünümü” raporuna nazaran, Türkiye’deki KOBİ’lerinin yüzde 25,3’ü e-ticaret yaparken yüzde 19’u önümüzdeki devirde e-ticarete başlamak için hazırlanıyor. Fakat tıpkı süratli büyüme e-ihracat tarafında gözlemlenmiyor. Araştırmaya nazaran KOBİ’ler ortasında e-ihracat penetrasyon oranı yüzde 4,1’de kalıyor.
Rapor, Türkiye’deki KOBİ’ler için e-ihracat faaliyetlerine katılmamalarının gerisindeki temel nedenin bilgi eksikliği olduğunu ortaya koyuyor. Ankete katılan KOBİ’lerin yüzde 76,8’i e-ihracatın ne olduğu ve nasıl yapılacağı konusunda kâfi bilgiye sahip olmadıklarını vurguluyor. Örneğin KOBİ’lerin sadece yüzde 23,2’si e-ihracat tabirlerine aşina olduklarını belirtiyor.
Ankete katılan KOBİ’lerin yüzde 55’i, maksat pazar ve sektörel bilgi eksikliğinin hudut ötesi e-ticaret yapma hünerlerini kısıtlayan en büyük zorluk olduğunu belirtiyor. Ayrıyeten, iştirakçilerin yüzde 43’ü, bilhassa satış sonrasına ait olarak milletlerarası bir kitleye hitap edemeyen yetersiz müşteri hizmetleri süreçlerine sahip olduklarını düşünüyor. Yüzde 30’u ise lojistiğe erişim yetersizliği nedeniyle e-ihracata çekimser yaklaşıyor.
Buna karşın Türkiye’deki e-ihracat hacmi 2019’dan bu yana kademeli olarak artıyor. Euromonitor bilgilerine nazaran, 2017 – 2022 yıllarını kapsayan 5 yıllık periyotta global hudut ötesi e-ticaret hacmi 2,5 kat artarken, Türkiye’deki e-ihracat hacminin 2019 – 2022 yılları ortasında 2,8 kat artış gösterdi.
Bu bilgiler KOBİ’lerin kâfi takviyeye ve kılavuzluğa sahip oldukları takdirde süratli büyüyebileceklerini gösteriyor. Amazon Türkiye Ülke Müdürü Richard Marriott, “Türkiye’de Amazon’da satış yapan KOBİ’lerin sayısı 2022 yılında yüzde 50’den fazla artarak 45 binin üzerine çıktı. KOBİ’lerin ihracat satışları 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 60’ın üzerinde artarak yaklaşık 500 milyon euro oldu. KOBİ’lerin bir dizi zorlukla karşı karşıya olduğunu kabul etmek gerekiyor. Bu zorlukları ele almak ve KOBİ’lerin büyümeleri ve gerçek potansiyellerine ulaşmaları için elverişli bir ortam yaratmak çok önemli” diyor.
E-Ticaret Pandeminde Yakaladığı İvmeyi Düşürmüyor
Diğer yandan tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de KOBİ’ler COVID 19 Pandemisi’nde yakaladıkları büyümeyi sürdürüyor. Ticaret Bakanlığının E-ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) datalarına nazaran, 2019 yılında 136 milyar TL olan e-ticaret hacmi 2020 yılında 226 milyar liraya ve 2021 yılında 381,5 milyar TL’ye ulaştı. 2022 yılında ise Türkiye’de e-ticaret hacmi bir evvelki yıla nazaran yüzde 109 artarak 800 milyar TL oldu. Euromonitor tarafından yapılan pazar büyüklüğü iddiaları ise Türkiye’deki e-ticaret hacminin 2020-2025 yılları ortasında yüzde 23,7 yıllık bileşik büyüme oranı tutturarak, 2025’te mevcut hacminin 2,3 katı olacağını öngörüyor.
Raporda öne çıkan bir öteki dikkat alımlı bilgi ise toplumsal medya üzerinden yapılan ticaretin sürat kazanıyor olması. Bulgulara nazaran, global trendlere paralel olarak toplumsal medyada ticaret Türkiye’de bilhassa Z jenerasyonu ortasında kıymetli ölçüde artıyor. Ayrıyeten Türkiye’de 2022 yılının birinci 6 ayı prestijiyle e-ticaret süreçlerinin yaklaşık yüzde 76’sı taşınabilir aygıtlar üzerinden yapılıyor.