“KOBİ bankacılığı lafta kalıyor, ticari krediler sıkıntılı”

Nurdoğan Arslan ERGÜN

Ayrıca kredi tahsislerinde sektörel ayrım yapıldığına dikkat çekiliyor. Türkiye genelinde 3.4 milyon KOBİ bulunuyor. 2023’e personellik, güç üzere maliyetlerin gölgesinde giren işletmelerin birçoğunda, zelzele afeti ve seçim iktisadının de yansımalarıyla yılsonuna kapanma ya da küçülme yaşanacağı öngörülüyor.

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Derneği (KOBİDER) Lideri Nurettin Özgenç’e nazaran bankaların ‘KOBİ bankacılığı’ açıklamaları lafta kalıyor. “Bu durum kamu bankalarında da özel bankalarda da aynı” diyen Özgenç, kamuoyuna ‘destek’ biçiminde yansıyan açıklamaları gerçekçi bulmuyor. Özgenç, “Kredi alma kuralları çok ağır. KOBİ’ler alabildiği kredilerle de fakat bir evvelki kredi borcunu kapatıyor” dedi.

“Özelde vadeler az, kredide kaideler ağır”

Ticari kredilere müracaatta yaşanan zorluklara işaret eden Özgenç, “‘KOBİ bankacılığı yapıyoruz’ deniliyor.

Ama bunlar lafta kalıyor. Harekete geçtiğiniz vakit gidiyorsunuz şubeden şubeye gönderiliyorsunuz. Bu sefer de skorunuz müsait değil diye kişisele yönlendiriliyorsunuz. Bankalar riski göremedikleri gerekçesiyle vadeleri düşürdü.

Eskiden 24-36 ay olan vadeler 9-12 aya düştü. Bitince yine başvurmanız gerekiyor, bu da yine evrak parası, hayat sigortası, banka masrafı demek. Uygulama maalesef söylemdeki üzere olmuyor” dedi.

Bankaların tüketimden çok üretimi desteklemesini isteyen Özgenç, otomotiv, gayrimenkul üzere alanlardaki kredi takviyelerinin üretim odaklı da yayılması gerektiği yorumunu yaptı.

“Kredi verilirken bölüm seçiliyor”

Kamu bankaları kredilerinde de misal problemlere işaret eden Özgenç, şöyle devam etti: “Halk Bankası yüzde 7.5 üzere düşük faizle 500 bin lira kredi veriyor fakat burada da sektörel ayrım yapılıyor. Bu türlü dayanaklar açıklandığı vakit kimler alabilmiş diye alanda araştırma yapıyoruz.

Kredi esnafa verilecekse dokumacılık de olabilir, mobilya da kuyum da. Esnafın bir bütün olarak ele alınması lazım. Biz ‘banka parayı dağıtsın’ demiyoruz lakin esnafa sahiden can suyu olsun. Bankalar güneşli vakitte havada tuttukları şemsiyeyi yağmurlu havada kapatmasın.”

2023’te kapanan olacak, istihdam düşecek

KOBİ’lerin kendi kaynaklarından çok takviyelerle ayakta kalabildiğini lisana getiren Özgenç, 2023’ün esnaf ve küçük işletmeler için problemli geçeceğini belirtti.

Özgenç’in öngörüsüne nazaran, güç, personellik üzere süregelen maliyetlerin yanında zelzelenin tesiri ve 14 Mayıs’ta yapılacak seçim de KOBİ’lere yük getirecek. Bu da işi döndürmekte zorlanan işletmelerde kapanma, daralma ve istihdam kaybı yaratacak. “Birçok işletme yüklerinden kurtulmak isteyecek” diyen Özgenç, işletmelerin ayakta kalabilmesi için finans kuruluşlarını ‘elini taşın altına koymaya’ davet etti.

Özgenç, “Bu bir piramit üzere; küçük işletmeden başlar büyüklere yanlışsız yayılır. 3 milyondan fazla KOBİ var. Bunların ayakta kalması gerekiyor” diye konuştu. Özgenç, bu noktada endüstricilerden de esnafa takviye beklediklerini iletti.

“Semtlerde esnafa kısıtlama getirilsin”

Diğer yandan Nurettin Özgenç, tek bölge, cadde içerisinde birebir meslek kümesine sahip birçok esnafın bulunmasını da eleştirdi.

Türkiye’de Ticaret Kanunu olmasına karşın esnafa bir standart oturtulamadığını söyleyen Özgenç, “Bir bakıyorsunuz tıpkı semtte 20 tane berber, 30 tane ikramlık eşyacı, 10 tane kuruyemişçi oluyor. Meğer eczanelerde olduğu üzere bir kota olmalı, belediyeler de ona nazaran müsaade vermeli” dedi.

Bu bahiste KOBİDER olarak 3 mahallî belediye ile görüştüklerini açıklayan Özgenç, şimdi olumlu karşılık alamadıklarını zira yasal düzenleme gerektiğini ekledi.

Kredi borçları en az 2 yıl ertelenmeli

“Depremin etkilediği 11 vilayetteki 300 binden fazla esnafın kredi borçları 6 ay ertelendi. Fakat biz diyoruz ki en az 2 yıl ertelensin. Bunun yanında hibe dayanakları yapılsın. Bölgedeki KOBİ işyerlerinin yüzde 30’u hafif hasarlı, yüzde 20’si orta hasarlı, yüzde 50’ye yakını ya büsbütün yıkılmış ya da ağır hasarlı.

Çok canımızı kaybettik, mal da canın yongası. Artık onları ayağa kaldırmamız lazım. Bu noktada Odalar ve Borsalar Birliği’ne de büyük misyon düşüyor. 11 vilayete bakmak zorundayız. Bankacılık bölümü de bölgeye dönük kredi musluklarını açmak durumunda.