Sabancı Üniversitesi ve Türkiye Bayan Teşebbüsçüler Derneği (KAGİDER) iş birliği ile hazırlanan, “Türkiye’de Bayanların İşgücüne İştiraki: Genel Eğilimler, Bölgesel ve Demografik Farklar, Tutumlar” isimli raporun sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı.
Sabancı Üniversitesi açıklamasına nazaran rapor, Türkiye’de bayanların işgücüne iştirakine dair mevcut durum, bölgeler ortasındaki ekonomik, toplumsal ve demografik farklar ve bunların vakit içindeki dönüşümüne dair değerli bulgular içeriyor.
Sabancı Üniversitesi Altunizade Dijital Kampüs’te gerçekleştirilen aktifliğin açılış konuşmalarını KAGİDER Lideri Emine Fazilet ve Sabancı Üniversitesi Sanat ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Dekanı Meltem Müftüler Baç yaptı.
Raporda yer alan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hane Halkı İşgücü Anketleri 2021 bilgilerine nazaran Türkiye’de 15 ve daha üst yaştaki işgücüne iştirak oranı toplam yüzde 51,4; bu oran erkeklerde yüzde 70,3 bayanlarda ise yalnızca yüzde 32,8. Türkiye’de bayanların işgücüne iştirak oranları OECD ortalamasının çok altında kalıyor.
Kadınların işgücüne iştirakinin önündeki mahzurların derinlemesine araştırılması için mevcut durumu ve vakit içindeki dönüşümü datalarla ortaya koymanın kıymetli olduğu fikri ile yola çıkılan raporda, TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi ve Dünya Kıymetler Anketi 2018 yılı sonuçları kullanılarak oluşturulan betimsel istatistikler sunuluyor.
Son 15 yılda bayanların istihdamı ve işgücüne iştirakinde meydana gelen değişimin ekonomik nedenleri bilgiler ışığında tartışılıyor. Ayrıyeten, toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik tavırlar demografik özelliklere nazaran inceleniyor ve bayanların işgücüne iştirakiyle ilgisi tartışmaya sunuluyor.
Raporda bayanların istihdam edildikleri işlerin nitelik ve marifet taleplerine bakıldığında son on yılda yüksek nitelikli işlerde istihdamın azaldığı, düşük nitelikli işlerde istihdamın arttığı; pandeminin işgücüne iştirakin üzerindeki olumsuz tesirinin erkeklere göre bayanlarda daha fazla olduğu ve bayanların eğitim düzeyi arttıkça pandeminin yarattığı olumsuz tesirin arttığı; üniversite sayılarındaki artışın bayanların eğitim seviyesini arttırdığı fakat yüksekokul mezunu bayanların istihdamında sektörel farkların dikkat çektiği; İstanbul’da her üç genç bayandan birinin ne istihdam ne eğitimde yer aldığı; bayanların fiyatlı işgücünde yer almasına yönelik tavırlar ile işgücüne iştirakleri ortasında paralellik gözlendiği üzere bulgular yer alıyor.
2004-2021 yılları ortasında niteliksiz işlerde bayan istihdamının yüzde 3 artarken, nitelik gerektiren işlerde bayan istihdamının yüzde 21’lerden 11’lere gerilediğini kaydedilen raporda, yönetici durumundaki bayanların oranının 2004 yılında yüzde 7 düzeyinden 2021 yılında yüzde 20 düzeyine ulaştığı, bu oranın 2021 yılı için OECD ülkelerinin ortalamasının altında olduğu belirtildi.
“Raporun Türkiye’de iş gelişimi için kıymetli katkılarda bulunacağını düşünüyoruz”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Sabancı Üniversitesi Sanat ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Dekanı Meltem Müftüler Baç, dünya ve Türkiye olarak hayli sıkıntı devirlerden geçildiğini söz etti.
Müftüler Baç, “Kovid-19, Rusya-Ukrayna savaşı ve global ekonomik kriz ile devam eden sürecin getirdiği birçok farklı sorun var. Bunların bir kısmı de bu rapora yansıdı. KAGİDER’in dayanağıyla hazırladığımız bu raporun Türkiye’de iş gelişimi için epey değerli katkılarda bulunacağını düşünüyoruz.” açıklamasını yaptı.
KAGİDER Lideri Emine Fazilet de “17 Mayıs’ta TÜİK tarafından açıklanan 2023 yılı birinci çeyrek işgücü istatistiklerine nazaran bugün ülkemizde çalışma yaşındaki 32 milyon 934 bin bayanın yalnızca 11 milyon 857 bini işgücünde.” tabirlerini kullandı.
Erdem, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Cumhuriyetimizin 100’ncü yılına girdiğimiz 2023 yılında bayanların %70’i işgücünün dışında. Bayanların işgücüne dahil olmama nedenleri ortasında birçok mani olduğunu biliyoruz fakat toplumsal cinsiyet eşitsizliği, cinsiyet rolleri ve kalıplar bayanların iş hayatına girmesinin önündeki en kıymetli mani. Bayanların işgücüne iştiraki ve işgücünde kalmaya devam etmeleri ile hem toplumda hem şirketlerde eşit fırsatlara ulaşmaları ile fakirliğin azalacağını ve daha varlıklı bir dünya olacağını biliyoruz.
Güçlü, sürdürülebilir ve kapsayıcı kalkınma için; bayanlarla erkeklerin toplumsal ömrün tüm alanlarına tam ve eşit olarak iştirakleri, bayanın çalışma hayatında hak ettiği yeri alması, işgücüne faal bir biçimde katılması ve üretimde kelam sahibi olması anahtar bir role sahip. Raporun çıktıları bize önümüzdeki resmi daha net gösteriyor. Meseleleri net görebildiğimiz vakit yanlışsız tahliller için çalışabiliriz.”