İstihdam teşviklerine erişim zorluğu sonrası MESEM’e ağır ilgi

Tahsin Akça

Asgari fiyata orta artırım için tespit komitesi toplantıları başlarken TİSK Lideri Özgür Burak Akkol, yılın birinci yarısında brüt fiyatın yüzde 6’sı oranında yaklaşık 400 TL olan dayanağın artırılarak devam ettirilmesi talebini iletti.

Asgari fiyatta üst üste ikinci defa orta artırımla birlikte skalada daha üstte olanlarla fark kapanırken, patron tarafı için istihdam dayanaklarının kıymeti daha da arttı.

Yakın vakitte yürürlükte olan bayanların ve gençlerin istihdamını artırmayı hedefleyen 6111 ve 7103 sayılı iki istihdam teşvik programı işlerliğini yitirip devre dışı kalınca patronlar Ocak ayından bu yana MESEM Ustalık Telafi Programı teşvikine yöneldi.

Çalışan başına taban fiyatın yarısı kadar teşvik verilen ve lise mezuniyeti dışında kaidesi bulunmayan Ustalık Telafi Programı’na patron müracaatları yılbaşından bu yana süratle artarak 1 milyonu geçti. Bu sayı üzerinden hesaplandığında her çalışan için net minimum fiyatın yarısı kadar olan teşvikle aylık ödeme 4,2 milyar lirayı geçmiş durumda.

MESEM teşviğine ilginin artmasının nedeni 6111 sayılı teşviğin kaidelerinin zorlaşması, 7103 sayılı teşviğin ise şifahi olarak devam ettirileceği belirtilmesine rağmen Ocak ayından sonra devam ettirecek kararnamenin çıkmaması.

İşte hala gündemde olan istihdam teşvik programları:

MESEM Ustalık Telafi Programı

MESEM Ustalık Telafi Programı’na bilhassa çok çalışanı olan büyük patronlar, lise mezunu çalışanlarını yazdırarak işyerinden ayrılmadan teşvikten yararlanabiliyor. Daha evvel başlatılmasına rağmen Ocak 2023’ten sonra bu programa patronların ilgisi arttı.

Nisan 2022’de başlatılan MESEM Ustalık Telafi Programı, çalışanların mesleksel deneyimini artıran ve program sonucunda ustalık evrakını almasını sağlayan müddetli bir program.  Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın 35 alan ve 189 kolda uygulanmasına karar verdiği ustalık telafi programları müddeti en fazla 6,5 ay sürüyor. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmak üzere çalışan başına, her ay net minimum fiyatın yarısı kadar (4250 TL) ödeme yapılıyor.

6111 sayılı teşvik

6111 sayılı bayan ve genç istihdamı teşviği 2011’den bu yana devam ediyor. Lakin son 6 ay içerisinde işsiz olma, birinci defa yararlanıyor olma üzere kaideler nedeniyle çalışanların çok azı bu teşvikten yararlanabiliyor. Birtakım işletmelerde çalışanların fakat yüzde 1’inin koşulları sağlayabildiği belirtiliyor.

7103 sayılı teşvik

7103 sayılı istihdam teşviği de bayan ve genç istihdamının artırılmasını hedeflerken Ocak 2023’te uygulama müddeti dolmuş. Geçen yıl şifahen mühletinin uzatılacağı belirtilmesine rağmen bu gerçekleşmedi. 2018’de yürürlüğe giren ve birinci etapta Aralık 2020’ye kadar geçerli olacak biçimde düzenlenen 7103 sayılı kanunun uygulama mühleti, Cumhurbaşkanı Kararı ile 31 Aralık 2022’ye kadar uzatılmıştı. İstihdamın artırılmasında en tesirli teşviklerden biri olarak görülen 7103 sayılı teşvikle her çalışanın yüzde 15,5 oranındaki sigorta primi devlet tarafından karşılanıyordu. Teşvikin uygulandığı devirde çalışanların yüzde 25-30’una ulaşabildiği belirtildi.