Çalışanın büyümeden aldığı hisse rekor düşük düzeyde

OLCAY BÜYÜKTAŞ

TÜİK tarafından yayımlanan 2022 yılı büyüme dataları, çalışanların büyümeden aldığı hissenin tarihi düzeylerde gerilediğini ortaya koydu.

Çalışanların büyümeden aldığı hisse bir evvelki yıl yüzde 30,1’den yüzde 26,5’ye geriledi. Net işletme artığı/karma gelirin hissesi ise yüzde 52,5’ten yüzde 54,5’e yükseldi.

Söz konusu bilgi, işgücü ödemelerinin kaydedildiği 1998 yılından beri görülen en düşük düzey olurken, o yılların bile gerisinde kalındığı görüldü.

1998 yılında ücretlilerin aldığı hisse yüzde 28,8 olarak kaydedilirken, sonraki yıllarda yüzde 29-30 ortasında seyretti.

Yıllık bazda bilgilere yakından bakıldığında 1999 yılından itibaren düşüş eğilimi gösteren ücretlilerin hissesi, 2015 yılında yüzde 6,8 ile 7,1 ortasında seyreden enflasyona rağmen 2016 yılında taban fiyata yapılan yüzde 30’luk artışla önemli bir düzgünleşme gösterdi.

Ancak, yıllar içinde yükselen enflasyonun gerisinde kalan fiyat artışları, çalışanların büyümeden aldığı hissenin da düşmesine yol açtı.

Çeyrek bazda da rekor düşüş

Bugüne gelindiğinde ise çalışanların büyümeden aldığı hisse, bilgi setinin tutulmaya başladığı 2009 yılının da gerisinde kalırken, çeyreklik bazda 2003 yılından beri en düşük düzey olarak kaydedildi.

TÜİK bilgilerine nazaran çeyreklik bazda çalışanların aldığı iş gücü ödemeleri birinci çeyrekte yüzde 31,2, ikinci çeyrekte yüzde 25,4 olarak gerçekleşti. Bu yılın ikinci çeyreğinde görülen gerileme üçüncü çeyrekte yüksek enflasyon nedeniyle gerek taban fiyata, gerek taban fiyatlı dışındaki çalışanlara yapılan artırımlarla yüzde 26,3’e yükselirken son çeyrekte yine yüzde 25,2’ye geriledi.

İşgücü ödemeleri 2022 yılında bir evvelki yıla nazaran yüzde 82,7 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115,2 arttı. 2022 yılının dördüncü çeyreğinde ise işgücü ödemeleri bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 103,3 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 104,9 arttı.

Yeldan: Azalma trendi sürdü

Verileri kıymetlendiren Prof. Erinç Yeldan 2022’de GSYH’deki gerçek yüzde 5.6 artışa rağmen, emeğin ulusal gelirden aldığı hissedeki azalma trendinin devam ettiğini belirtti.

Yeldan, “Yeni sistemle birlikte 2019’un ikinci çeyreğinden sonra gerçek ulusal gelir çeyrek periyotlar bazında yüzde 60 arttı. Sermaye gelirlerindeki artış yüzde 80’e ulaşırken, işgücü gelirleri gerçek olarak yalnızca yüzde 23 arttı. Bunun sonucunda 2019’un ikinci çeyreğinden bu yana emeğin hissesindeki gerileme yüzde 7.1 iken sermayenin hissesindeki artış yüzde 7.7 oldu” tabirlerini kullandı.

İşgücü ödemeleri arttı

Öte yandan TÜİK datalarına nazaran, işgücü ödemeleri 2022 yılında bir evvelki yıla nazaran yüzde 82,7 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115,2 arttı. 2022 yılının dördüncü çeyreğinde ise işgücü ödemeleri bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 103,3 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 104,9 arttı.