Besin enflasyonuna global ısınma tesiri

Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve Potsdam İklim Tesiri Araştırma Enstitüsü’nün iklim değişikliğinin makroekonomik etkilerindeki süratli değişimi incelediği araştırması, global ısınma ve enflasyon ortasındaki ilgiyi ortaya koydu.

Araştırma bulgularını pahalandıran Potsdam İklim Tesiri Araştırma Enstitüsü Araştırmacısı Maximilian Kotz, global ısınmanın enflasyon üzerindeki tesirlerinin geçen yıl Avrupa’daki sıcak hava dalgalarının akabinde ekonomistlerin daha çok dikkatini çekmeye başladığını söyledi.

Avrupa’da 2022’deki çok sıcak hava dalgaları ve kuraklık nedeniyle ziraî üretimde düşüş görüldüğünü ve bunun besin fiyatlarını yükselttiğini söz eden Kotz, şunları kaydetti:

“121 farklı ülkede son 30 yılda iklim ve enflasyonda görülen değişimleri inceledik ve iklim değişikliğinin artan tesirlerinin enflasyonu ve bilhassa besin enflasyonunu da artırdığını gördük. Örneğin, Avrupa’da geçen yılki çok sıcak hava dalgaları besin enflasyonundaki artışa 0,7 puanlık katkı yaptı. Yüzde 10 düzeyindeki besin enflasyonunun hepsi iklim değişikliğinden kaynaklanmadı elbette. Salgın ve Ukrayna’daki savaş üzere faktörler daha yüksek enflasyona yol açtı lakin global ısınma şiddetlendikçe enflasyondaki tesiri de artıyor.”

Kotz, global ısınmanın 2035’e kadar enflasyonu nasıl etkileyeceğine ait de “İklim değişikliğinin giderek daha makus hale geldiğini görüyoruz. Şiddetlenen global ısınmanın, dünyada 2035’e kadar bilhassa besin enflasyonunu artıracağını öngörüyoruz. Global ısınma, 2035’e kadar her yıl yüzde 1 ila 3 ortasında daha yüksek besin enflasyonuna yol açabilir. Bu oranlar yüksek görünmüyor olabilir lakin iklim değişikliğinin besin enflasyonu üzerindeki tesiri ısrarcı hale geliyor” değerlendirmesinde bulundu.

İş fırsatları, iklim değişikliği baskısı altında

Küresel ısınmanın enflasyonun yanı sıra istihdam ve büyüme oranlarını da etkileyeceğini söz eden Kotz, makroekonomik büyüme oranlarının ve üretimin iklim değişikliği nedeniyle giderek azalacağına yönelik güçlü işaretler olduğunu söyledi.

Bilim insanlarının iklim değişikliğinin makroekonomi ve iş gücü üzerindeki tesirlerini incelediğini belirten Kotz, “İklim değişikliği nedeniyle çok yüksek ihtimalle gelecekte daha az iş fırsatları olacak. Doğal ki bu tesirlerin ne kadar geniş çaplı olacağı fosil yakıtlar nedeniyle emisyonların ne kadar artacağına ve emisyonlardaki artışın global ısınmayı ne kadar şiddetlendireceğine bağlı” diye konuştu.

Küresel ısınma nedeniyle dünyanın bilhassa kimi bölgelerinin yaşanamaz hale geldiğini ve bunun da iklim göçüne yol açtığını vurgulayan Kotz, kuraklık ve çok sıcak hava dalgalarının sıklığındaki artışın bilhassa Sahra Altı Afrika’daki topluluklar için risk oluşturduğunu söyledi.

İklim göçü bekleniyor

Kotz, bu bölgelerde yaşayan insanların yerli ziraî üretimle geçimini sağladığını belirterek, “Şu anda bu bölgelerdeki ziraî üretimin azalmasına karşı bu toplulukları destekleyecek güçlü bir altyapı yok. Bunun olası sonucu da iklim göçündeki artış… Bu hususta bilimsel olarak kâfi bilgi yok lakin iklim göçünün giderek daha büyük bir husus haline geleceğini görebiliyoruz. Yalnızca şu an bunun ne boyutta olacağını kestirmek bilimsel açıdan zor” dedi.

AMB ve Potsdam İklim Tesiri Araştırma Enstitüsü’nün araştırmasına nazaran, iklim değişikliğine karşı adaptasyon uygulamalarının yetersiz biçimde devam etmesi durumunda global ısınma besin enflasyonunda 2035’e kadar yüzde 0,92 ila yüzde 3,23 ortasında, manşet enflasyonda ise yüzde 0,32 ila yüzde 1,18 ortasında artışa yol açarken, enflasyonda görülen mevsimsel dinamikleri de değiştirecek.

Küresel ısınmanın enflasyon üzerindeki tesiri “Küresel Güney” olarak tabir edilen, iklim değişikliğinde katkısı az olmasına karşın bunun tesirlerine karşı en kırılgan pozisyonda olan gelişmekte olan ülkelerde daha yüksek olacak.

Sıcaklık artışı gelecek 5 yılda 1,5 derece limitini aşabilir

Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ) datalarına nazaran, global sıcaklık artışı, 2022’de sanayi öncesi periyoda nazaran 1,15 dereceye ulaştı.

Birleşmiş Milletler’in (BM), sıcaklık artışında yaşanabilir son hudut olarak belirlediği 1,5 derecenin aşılması ihtimali ise son yıllarda hızlandı. WMO’ya nazaran, 2023 ila 2027 yılları ortasında sıcaklık artışı 1850-1900 devrine nazaran 1,1 ila 1,8 derece ortasında daha yüksek olacak.

Gelecek 5 yıldan en az birinin, dünyadaki en sıcak yıl ve 2023-2027’nin bir bütün olarak en sıcak yıllar olma ihtimali yüzde 98 iken, bu yıllar ortasında 1,5 derece limitini aşma mümkünlüğü da yüzde 66 olarak hesaplandı.