Birol BOZKURT
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (SEDDK) Ferdi Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’i Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran, 22 Ocak 2022’de 4632 sayılı Ferdi Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, Kişisel Emeklilik Sistemi’nde (BES) yer alan iştirakçilerin ferdî emeklilik kontratlarından kaynaklı devlet katkısı hariç alacağının tamamını yahut bir kısmını alacağın zamanı kontratı yoluyla devredebilmesine imkân tanındı.
Uzmanlar düzenleme ile sistemdeki birikimlerin hareketleneceği görüşünde. BES birikimi ile kredi kullanımını sağlayacak yönetmeliğe nazaran, BES’te birikimi bulunan iştirakçiler, bankalardan kullanacakları krediler için ilgili BES kontratından kaynaklı alacaklarını kredi müddetiyle sonlu olmak üzere bankaya devredebilecek ve gereksinimleri olan finansmana daha rahat erişim sağlayabilecek.
Böylelikle, iştirakçilerin acil nakit gereksinimi durumunda BES kontratlarını büsbütün sonlandırarak sistemde kazandığı haklarını kaybetmesinden kaynaklanan mağduriyetlerin yaşanmaması için BES kontratlarından kaynaklı alacaklarını bankalara devrederek kredi kullanılabilmesinin önü açıldı.
Finansmana daha rahat erişim
Yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 28 Eylül 2023’ten sonra BES’te birikimi bulunan iştirakçiler, bankalardan kullanacakları krediler için ilgili BES mukavelesinden kaynaklı alacaklarını kredi müddetiyle hudutlu olmak üzere bankaya devredebilecek ve gereksinimleri olan finansmana daha rahat erişim sağlayabilecek.
Bu süreçte, Emeklilik Nezaret Merkezi tarafından geliştirilecek merkezi bilgi sistemi vasıtasıyla paydaşlar tarafından gerekli sorgulamalar yapılacak ve alacağın bölümü kontratının onaylanması ile iştirakçinin BES kontratlarından doğan kimi hakları, kredi yükümlülükleri tamamlanana kadar bankaya devrolacak.
Alacağını bankaya devreden iştirakçi, alacağın devranı mukavelesinin yürürlükte bulunduğu müddet içinde ilgili kontratlarını sonlandıramayacak ve ferdî emeklilik hesabındaki birikimlerini öteki şirketlere aktaramayacak. Lakin, iştirakçiler bu süreçte BES kontratlarına katkı hissesi yatırmaya, birikimlerini izlemeye ve bankaya devrettikleri alacak meblağının üstündeki birikimlerini tercih ettikleri fonlarda değerlendirmeye devam edebilecek.
Alacağın periyodu kontratına husus kredi borcu ödendiğinde alacağın periyodu kontratı sona erecek. Kredi borcu ödenmediğinde ise emeklilik kontratının sonlandırılması suretiyle banka kalan borç meblağını devredilen alacaktan tahsil edecek. Öte yandan, yayımlanan yönetmelikte alacağın zamanı uygulamasına ek olarak gereksinim duyulan başka operasyonel konulara dair iyileştirmeler de yapıldı.
BES birikimleri hareketlenecek
Yapılan düzenleme ile sistemdeki birikimlerin hareketleneceğini söyleyen BES Uzmanı Zeynep Candan Aktaş ”Hem birikim hem tüketime uygun hale getiriliyor. Bu sayede muhtaçlık hasıl olduğunda, iştirakçiler birikimlerin tamamını alarak sistemden çıkmak yerine, bankadan kredi kullanarak gereksinimlerini giderebilecek.
Böylece iştirakçi sistemde daha uzun müddet kalarak, emeklilik hakkını kazandığında, devlet katkılarının tamamını alabilme ve daha düşük oranda stopaj ödeme fırsatına kavuşacak. Başka yandan teminata verilen fiyat SPK tarafından belirlenen fonlarda tutulurken, iştirakçinin kalan birikimleri yeniden para ve sermaye piyasalarında değerlenmeye devam edecek” tabirlerini kullandı.
Kredi maliyetlerine dikkat
Tasarruf sahiplerinin kredi faiz yüküne dikkat etmesi gerektiğini söyleyen Aktaş, “Belirli bir müddet için alınan kredinin geri ödenmesi gerektiğinde nakit akışı sağlanabilmelidir. Aksi halde bankaya borç ödenemediğinde BES mukavelesinin sonlandırılması kelam konusu olabilir” diye konuştu.