BURAK KARAGÖZ
Olası yeni afetlerde irtibat aksaklıkları yaşanmaması ismine Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde GSM şirketlerinin yaptığı yanılgılar tartışılmaya devam ediyor.
Konu, Türkiye’deki GSM şirketlerin üst seviye yöneticilerinin katılmama kararı aldığı dünyanın en büyük taşınabilir irtibat kongresi GSMA Barcelona’da da gündeme geldi.
Kongreye katılan yerli ve yabancı uzmanlar Türkiye’de GSM şirketlerinin reaksiyon çeken performansını Bloomberg HT’ye kıymetlendirdi.
Uzmanlar tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de baz istasyonlarının çoğunlukla binaların üzerine yapılmak zorunda olduğunu belirtti. Kentlerin içinde direklerin üzerine monte edilen kullanımların teknik ve mimari açıdan onay alamadığını belirten uzmanlar kulelere monte edilen baz istasyonlarının nüfusun ağır olmadığı bölgelerde kullanıldığına dikkat çekti.
“Baz istasyonu yerleştirilecek binalar yeteri kadar araştırılmadı”
Uzmanlar baz istasyonlarının konulması gereken binaların planlamasının yaklaşık 1-2 ay sürdüğünü, inceleme sonucunda insan yoğunluğunun fazla olduğu yerlerin seçildiğini belirtti. Bu yerlerin tercihinde taşınabilir trafiğin ağır olduğu AVM, stadyum üzere yapıların öne çıktığı, baz istasyonlarının daha verimli çalışması için uzaklık ayarlarının âlâ yapılması gerektiği tabir edildi.
Uzmanlar genelde bu süreci GSM şirketlerinin görevlendirdiği satış-kiralama gruplarının yürüttüğünü, bir nevi ‘ikna ekibi’ olan bu grupların bina sahiplerine ya da yöneticilerine başvurup muhakkak bir fiyat karşılığında istasyonların montajını organize ettiğini söyledi.
Türkiye’de GSM şirketlerinin tam da bu süreçte yeteri kadar faal bir araştırma yapmamasının irtibat aksaklıklarına yer hazırladığını belirten uzmanlar zelzele sonrasındaki uğraşların da kâfi olmadığını belirtti.
“Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay’da baz istasyonlarının dörtte üçü kullanılmaz hale geldi”
GSM şirketlerinin performansını pahalandıran uzmanlar şirketlerin her ne kadar baz istasyonunu iskanı, mülkiyeti olmayan yapı ya da topraklara kurmasa da baz istasyonlarının kurulduğu binaların sarsıntıya sağlam olup olmadığını yeteri kadar sorgulamadığını belirtti.
Uzmanlara nazaran zelzele jenerasyonunda yer alan Türkiye’de daha evvel yaşanan yıkıcı onca sarsıntıya karşın en büyük yanılgı buradan kaynaklandı.
Depremlerin olduğu anlarda sarsıntıya dayanıksız binaların çöktüğüne ya da ağır hasar aldığına vurgu yapan uzmanlar bu yüzden bu binaların üzerindeki baz istasyonlarını da çalışamaz hale geldiğini söz etti.
Uzmanlara nazaran, bilhassa Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay’da baz istasyonlarının dörtte üçünün kullanılamaz hale geldi, başka kentlerde ise hasar yüzde 5 ile 20 ortasında kaldı.
“Turkcell’in açıklaması beklentiyi yükseltti fakat sonuç alınamadı”
Sistemi ve irtibatı ayakta tutan yüzde 25’lik çalışır haldeki baz istasyonlarında ise elektrik kesintisinin yaşanmasından dolayı devreye giren jeneratörlerin yakıtlarının 5-6 saat yeteceği hesaplandığında ve ağır bir telefon trafiği de eklenince sistem ve bağlantı durma noktasına geldi ve servis verilemedi.
Turkcell’in mevzuyu süratli çözme noktasında yaptığı açıklamalarla beklenti yükseldi ama istenen sonuç vaktinde alınamayınca beşerler reaksiyon gösterdi
Uzmanlara nazaran şirketler sistemi evvelki haline getirme konusunda gayret gösterseler de istenilen performansı yakalayamadı.