Bakan Nureddin Nebati: Planınızı seçime kadar değil 2023 sonuna nazaran yapın

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, iş dünyasına seslendi: “Planlarınızı seçime kadar değil 2023 sonuna nazaran yapın.” Makro ekonomik siyasetler ile para siyasetlerinin uyumlu bir halde hareket ettiğini belirten Nebati, “Makroekonomik göstergelerde ıstırap yok. Ne yaptığımızı biliyoruz. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi ile memur ve emekliye yapılan yüzde 30’luk artırımın bütçeye yükü yok. Dış ticaret açığını güzel yönettik. Merkez Bankası rezervleri artıyor, enflasyon düşüyor ve düşmeye devam edecek. Münasebetiyle iş dünyası planlarını rahatlıkla 2023 yılı sonuna nazaran yapabilir” dedi. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile gündeme ait bahisler ve İzmir İktisat Kongresi’nin ehemmiyetine yönelik sohbet ettik.

4 milyon yatırımcı üzerinden manipülasyon

Son günlerde Borsa İstanbul’daki volatiliteyi sorduğumuz Bakan Nebati, “Borsa üzerinden manipülasyon yapılıyor. Ana muhalefet partisi Genel Lideri tarafından siyasi bir çıkar elde etmek için yapılan bir operasyon” diye karşılık verdi. Borsa İstanbul’un dünyanın en âlâ borsalarından biri olduğuna değinen Nebati, “Geçen yıldan bugüne kadar yatırımcı sayısındaki giriş 1,4 milyonu geçti ve yılbaşından bugüne kadar 200 bin yeni giriş yaşandı. Bunların çoğunluğu da gençler. Derinleşme ismine büyük bir fırsatın doğduğu piyasalar üzerinden siyasi bir getiri elde etmeye çalışıyorlar. Yok Borsa İstanbul’u muvaffakiyetim yok SPK’yı muvaffakiyetim.. Hangi yüzle… Dünyada en çok kazandıran Borsa’nın önüne hangi yüzle gidersin. 4 milyon yatırımcı üzerinden manipülasyon yaparak hükümete vurmaya çalışıyorlar. Zira ellerinde iktisat ile ilgili saldıracakları bir argüman kalmadı. Geçtiğimiz günlerde bütçeyi açıkladık ve görüldü ki 2022 yılı dünyanın en güç yılıydı ve biz muvaffakiyet ile tamamladık” dedi.

Yatırımcıya çağrı

Borsa İstanbul’daki 8 gündür üst üste yaşanan düşüş ile ilgili olarak Bakan Nebati, şunları söyledi: “Borsa 14-15 aydır aralıksız büyüyor. Dünya tarihinde bu türlü uzun soluklu bir ralli yok. Fiyatlamalar üzerinden yorum yapmak yanlış. Vatandaş istediği enstrümana yatırım yapabilir, para neredeyse oraya masraf. Biz finansal okur yazarlığın artırılması için yatırımcılara her vakit davette bulunuyoruz: Danışmanlarla çalışın, burası günlük kar elde edeceğiniz kumar masası değil, yatırım yapacağınız şirketi araştırın.” Enflasyonun orta ve uzun vadeli düşmesi ve düşerken de kimsenin incinmemesi yolunda bir siyaset izlediklerini tabir eden Bakan Nebati, “Asgari fiyat ve memur emekli maaşlarındaki artışlara karşın ocak ayı enflasyonu beklediğimiz üzere geldi. Şubat ayından itibaren enflasyon bizim patikamıza uygun bir halde hareket ederek düşecek ve vatandaşın rahatlamasını sağlayacak” dedi.

“Biz İngiltere değiliz”

Bakan Nebati, ocak ayı enflasyonuna ait olarak, “Yılın birinci ayı Türkiye’de enflasyonun her vakit yüksek olduğu bir devirdir. Vatandaşın besin ve zerzevat fiyatları üzerinde şikayet ettiği aydır ve doğaldır. Burada kıymetli olan uzun vadeli bir tahlil noktasına gitmek. Zira biz İngiltere değiliz” dedi. İngiltere’de 12 ay domatesin ithal edildiğini ve bu nedenle fiyatın değişmediğini söz eden Nebati, “Türkiye yaz aylarında domates, salatalık, biber üretiyor ve tüketimi kolaylaşıyor. Ve Türkiye’nin her yerinde üretildiği için bilhassa taşıma maliyeti en az düzeye düşüyor. Lakin İstanbul üzere 16 milyon nüfusu aşmış bir kente domatesi Antalya, Uşak, Afyon’dan getiriyorsunuz. Yaz aylarında Tekirdağ’dan geliyor, taşıma maliyeti yok ve bol” dedi. “Bizim yapmamız gereken sera üretimini ve kent tarımı noktasında teşvikleri artırmak. Arzı genişletmemiz gerekiyor. Vatandaşa ‘ocak ayında domates tüketmeyin’ deme hakkımız yok” dedi.

İhracatçı artık tahlilini âlâ yapsın

İhracatçıların kurun yatay olması ve rekabet güçlerinin zayıfladığına yönelik telaffuzlarıyla ilgili konuşan Bakan Nebati, “Döviz kurları dış ticaret açısından kıymetli bir bileşen olmakla birlikte dış ticaretin tüm dinamiğini yansıtmıyor. İhracatçıların artık her türlü data tahlilini çok uygun yapmaları gerekiyor. Yalnızca kura bakmamalılar. Evet kur büyük bir etken lakin girdi maliyetlerini uygun tahlil edecekler. Güç ve taşıma maliyetleri yükseliyor mu? Avrupa’da resesyon riski var mı? Bütün bu bileşenlere nazaran hesap kitap yapmalılar” dedi. Nebati, kur düzeyi ile ilgili ihracatçı kanadından gelen açıklamalara ise şöyle yanıt verdi: “Ne istiyorlardı; kur stabil olsun, oynaklık azalsın. Biz bunu sağladık. ‘Önümüzü görelim’ diyorlardı önlerini de görüyorlar artık.” Bundan sonra da ihracatçılara her vakit dayanak olacaklarını lisana getiren Nebati, “Bizler ihracatçılarımızın dünya pazarlarında hak ettikleri yeri daha da sağlamlaştırmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Selektif kredi siyasetimizle ihracatımızın yalnızca hacmini değil niteliğini de daha fazla güzelleştirmeyi amaçlıyoruz. Verimlilik, yüksek katma bedel ve rekabetçiliğe dayalı sektörel politikalarımızla üretim yapısını ithalata bağımlı olmaktan kurtaracak ve iktisadımızı sürdürülebilir bir dış istikrar yapısına kavuşturacağız” dedi.

İzmir İktisat Kongresi Destansı tarihimizden güç aldık 21. yüzyılı ‘Türkiye Yüzyılı’ yapacağız

İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat-4 Mart 2023 tarihlerinde ‘Küresel Ekonomik Güç Olma Yolunda Türkiye Ekonomisi’ ana temasıyla toplanacak. Hazine ve Maliye Bakanlığının uyumuyla düzenlenen kongrede, cumhuriyetimizin birinci yüzyılının iktisadi bakımdan değerlendirmesi yapılacak, ‘Türkiye Yüzyılı’nda, dünyanın en büyük 10 iktisadı ortasına girme amacı doğrultusunda bir gelecek vizyonu ortaya konacak.

100’ü aşkın oturumun düzenleneceği Kongre’ye 150’den fazla akademisyen, iş insanı, bürokrat, basın mensubu, profesyonel ve sivil toplum ile bölüm temsilcisi, 15 ülkeden 30’a yakın yabancı akademisyen ve uzman konuşmacı olarak iştirak sağlayacak. Bakan Nureddin Nebati, 17 Şubat 1923 tarihinde ülkemizin dört bir yanından gelen 1.135 delegeye mesken sahipliği yapan Banka-Han binasında gerçekleştirilen İzmir İktisat Kongresi ile yeni Türkiye’nin iktisat siyasetlerinin ana sınırlarının belirlendiğini söyledi.

Nebati, “İzmir İktisat Kongresi, milletimizin cephedeki destansı uğraşlarıyla elde ettiği siyasi bağımsızlığın, iktisadi bağımsızlığa dönüşmesi ismine kıymet taşıyan bir Kongre niteliğindedir. Bu Kongre’de alınan ve iktisadi hayatı derinden ilgilendiren Misak-ı İktisadi kararları milletimizin bu alanda da sarsılmaz iradesinin ve azminin ne kadar yüksek olduğunun açık bir göstergesi olmuştur. Nasıl ki 1923 yılındaki birinci Kongre, ülkemizin o devirdeki kuvvetli şartlarına karşın ulusal iktisada kavuşma mefkuresine inanarak yapıldıysa; biz de fevkalâde şartlarla şekillenen bir konjonktürde 6. İzmir İktisat Kongresi’ni yeniden birebir yaklaşımla gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Destansı tarihimizden aldığımız bu hamasetle 21. Yüzyılı Türkiye Yüzyılı yapma amacıyla var gücümüzle çalışıyoruz.”

İşte Türkiye’yi yeni yüzyıla taşıyacak

5 kilometre taşı Türkiye İktisat Modeli ile yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı siyasetler uyguladıklarını söyleyen Nureddin Nebati, “Türkiye İktisat Modeli kapsamında tasarlayıp hayata geçireceğimiz yeni yüzyılın iktisat siyasetleri global eğilimler ile uyumlu olması gerekli” dedi ve bu manada 5 kıymetli maddeyi sıraladı.

– Türkiye’yi dünyanın en büyük on iktisadından biri haline getirecek,

– Etraf dostu, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir büyümeyi destekleyen,

– Değişen toplumsal ve demografik yapıya uygun ve artan kentleşme talebini karşılayabilecek,

– Yapay zeka, objelerin interneti üzere yenilikçi teknolojileri barındıran,

– Daha esnek bir işgücü piyasasını modelleyecek yapıda, iktisat siyasetleri benimsenmeli.

Banka-Han restore ediliyor

1979 yılında yıkılan birinci İzmir İktisat Kongresi’nin düzenlendiği tarihi Banka-Han binası tekrar birebir yerinde ve aslına büsbütün sadık kalacak formda tekrar inşa ediliyor. 17 Şubat günü yani tam 100 sene sonra bu tarihi binanın açılışı da gerçekleştirecek, Restore edilip günümüz çağdaş koşullarını taşır hale getirilen binanın düzenlenecek kongrelere konut sahipliği yapması amaçlanıyor. Binayı ziyaret edenlerin tarihi atmosferi yaşaması maksadıyla binanın dış cephesi 100 yıl evvelki üzere görünmesi, içinin ise çağdaş ve son teknolojiyle inşa edilmesini planlanıyor.

Algoritmik süreçleri sıkı takip ediyoruz, yeni kural setleri getireceğiz

Borsa İstanbul’da son periyotta algoritmik süreçler ile ilgili kendilerine şikayet gelip gelmediğini sorduğumuz Bakan Nebati, şunları söyledi: “Yurt dışında da high frequency trading (HFT) dediğimiz algoritmalara dayalı süratli süreç yapan sistemler – bunlara robot da diyebiliriz – dünyanın bir gerçeği…

Bu tip süreçlerin hissesi borsamızın tanıdığı kolokasyon imkanlarıyla birlikte yıllar içerisinde süratli bir formda arttı. Robotlar alım satım süreçleriyle piyasada likidite imkanı da sağlıyorlar. Tanımlanan algoritmalara nazaran robotların yükselirken süratlice satıp, düşerken aldıkları vakitler olduğu üzere zıddı halde hareket ettikleri de oluyor.

SPK ve borsamızla birlikte bu formda süreç yapan hesapları biliyor ve yakından takip ediyoruz. Bu hesapların da piyasa bozucu hareketlerle ilgili düzenlemelerimize tabi olduğunu belirtmeliyim. Ama borsamız ve bölümle istişare ederek bu alandaki kural setlerini geliştirmeyi planlıyoruz.

Sermaye piyasalarımız 2021 yılı başından itibaren halka arzlarla büyümesini sürdürmüştür. Bu yıl Ocak ayında gerçekleştirilen 5 adet halka arzla birlikte 2021 yılı başından itibaren toplam 97 adet şirket toplam 45 milyar TL’lik halka arz yapmıştır. Yatırımcı sayısının 4 milyona ulaşması da sermaye piyasalarımızın gelişimi ve sermayenin tabana yayılması manasında çok değerlidir.

Önümüzdeki devirde halka arzların yanında yatırım fonları, emeklilik yatırım fonları, alternatif yatırım fonları dediğimiz teşebbüs sermayesi yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım fonları tarafındaki gelişmelerle birlikte sermaye piyasalarımızın derinlik kazanmasını ve tabana yayılmasını ve müteakiben de ülkemizde finansal kesimden aldığı hissenin daha da artırılmasını hedefliyoruz.”