Anadolu’ya genç beyin göçü kalkınmada ihtilal yaratır

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Karaman, Urfa, Mardin, Adana, Gaziantep… Anadolu’nun potansiyeli çok yüksek birçok vilayetinde üniversiteler, sanayi ve Organize Sanayi Bölgeleri ile entegre biçimde teknoloji geliştiriyor. Fiyatsız konut üzere teşviklerle büyük kentlerden bu vilayetlere göçen genç beyinler, online çalışmanın da avantajı ile Anadolu’da teknoloji ekosistemini ateşliyor…

Geliştirilen teknoloji hem ülkemizin endüstrisine hem de ihracata güç veriyor. “Kurtuluş Savaşı’ndaki ruhla Türkiye’nin yeni bir kalkınma ihtilaline gereksinimi var” diyen Prof. Işın Çelebi’nin Türkiye hayali işte bu…

Temel problem istikrar

“Türkiye’nin iki kıymetli kaynağı var: Su ve insan gücü. Bu iki gücü çok âlâ kullanmak gerek” diyen Prof. Dr. Çelebi şöyle devam etti: “Temel sorun istikrar. Bugün iktisada baktığınızda belirsizlik var, güvensizlik var. Yatırım yapmak isteyen beşerler inanç istiyor. Anadolu’da yatırım kararı almak isteyen iş insanları şu anda bir karar almakta zorlanıyor. Ben Anadolu’yu çok yakından tanıyan, dolaşan, birçok üretici eli, endüstrici ile temas eden biriyim. Tarımda örneğin dayanılmaz bir gelecek telaşı var. Dünya fiyatları arttı, mazot, gübre ilaç fiyatları çok arttı. Anadolu sanayicisi ve işadamı, istikrar istiyor. Türkiye’nin disiplinli bir iktisat siyasetine gereksinim duyduğunu düşünüyorum. Kamunun kesinlikle iktisatta aktifliği olmalı fakat kamunun aktifliği kontrolde olmalı. Parlamentonun kontrol yetkisi olmalı, kuvvetler ayrılığı prensibi içinde yasama yürütme yargı birbirini denetler halde çalışmalı. Hukuk o yüzden çok kıymetli. Sistem bütünlüğü muhtaçlığı var Türkiye’nin.”

Gençlere teşvik verilmeli

“Türkiye’nin yeni bir kalkınma atağı için genç beyinleri Türkiye’de tutması gerek. Gençlere Anadolu’da fiyatsız konut vermek üzere çeşitli teşvikler getirerek Anadolu’ya beyin göçünü tetiklemek gerek. Büyük kentlerde biriken genç nüfusu memleketine getirebilmek için teşvikler sağlanmalı. Online sistemle çalışılabiliyor artık. Teşebbüsçü gücü kullanılmalı. Örneğin Karaman son derece tesirli bir kent. Dışarıdan 5 bin emekçi çalıştırıyor. Besin sanayiine dair çok değerli yatırımlar var. Kayseri, Karaman, Konya, Diyarbakır, Gaziantep, Urfa, Mardin… Harikulade gelişme potansiyeli olan kentler bunlar. 200’den fazla üniversitemiz var. Buraları üreten, Ar-Ge yapan, projeler geliştiren üniversiteler haline getirmek lazım. Üniversiteleri Anadolu endüstrisi ile iç içe geçirmek gerek. OSB’lerin içinde teknoloji merkezlerini geliştirmeli. Teşebbüsçü gücüne yer vermek gerek. Gençler aileleri ile örneğin Karaman’a yerleşecek, orada OSB’de yeni teknoloji geliştirecek, üniversitede ders verecek. Mustafa Kemal’in Kurtuluş Savaşı’nda yarattığı üzere bir heyecana muhtaçlığı var ülkenin.”

Ülkeyi gençlere hazırlamak

“Bütün Türkiye seçimi bekliyor. 6.4 milyon genç yeni olarak oy kullanacak. Bunlar Türkiye’nin geleceğinde Avrupa ile rekabet etmek istiyorlar. Altyapıyı ülke olarak bu genç nüfus için hazırlamamız gerek.”

Asgari fiyat 10 bin TL olacak

Prof. Çelebi, taban fiyatta mart ayında bir artış daha bekliyor. “Tahminime nazaran Mart’ta 10 bin TL düzeyine çıkarılacak” diyen Prof. Dr. Çelebi şöyle devam etti: “GSMH’den dar gelirlilerin aldığı hisse yüzde 34’tü. Bu oran yüzde 25’e düştü. İnanılmaz bir gelir gerilemesi var. Bu toplumun huzurunu da tehlikeye atıyor.”

Enflasyonla daha fazla gidemeyiz

“Türkiye’nin seçim sonrasında enflasyonla çok disiplinli bir siyasetle gayrete girmesi gerek. Türkiye enflasyonla çok fazla gidemez. Sayıları indirdiğiniz vakit hayat pahalılığı problemini çözemiyorsunuz. Tahlil; daima hastalık kalacak, modül kesim kararlar alınacak biçimde aranıyor.”

Liralaşma siyaseti sürer mi?

“Seçime kadar olan süreç büyük bir belirsizlik içeriyor. Gördüğüm kadarıyla herkes bu belirsizliğin ne olacağını konuşuyor. Sanki liralaşma siyaseti daha ne kadar devam eder? Kurları sabitleyip daha ne kadar gidilebilir? İthalatı teşvik edip ihracatı cezalandıran bir sistem ne kadar üretecek? Beyin göçü ne olacak?”

2024 sonuna kadar sürer…

Prof. Dr. Işın Çelebi, seçimler sonrasında tüm Türkiye’yi güçlü bir devir beklediğini düşünüyor. Şöyle anlattı: “Seçimden sonraki aylar 2023 yılını toparlamaya yetmez. 2024 sonuna kadar uğraşmak lazım. Seçim sonucu ne olursa olsun bir istikrar programı uygulamak gerekecek. Bütçede gelir sarfiyat istikrarı kalmadı, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70’in altına indi.”

Temel sıkıntımız döviz gemi aykırı istikamette gidiyor

“Türkiye’nin ihracatla büyüme modeli gerçek bir model. Türkiye’nin çok temel sorunu döviz. Dövizi gereğince temin edemiyorsanız, döviz kazandırıcı hizmetlerin kapılarını açmıyorsanız, tam bilakis bunların yolunu kapatıyorsanız büyük sorun yaratıyorsunuz demektir. İhracata dayalı büyüme modeli milletlerarası ticarete ahenk manasına geliyor. Bu, rekabet gücünü ve verimliliği artırmak demek. Teknolojiyi ve verimliliği artırmak değerli. Teknolojinin üretimimizde hissesi yüzde 3’lerde bugün, bunu yüzde 15’e çıkarmak gerek. Gemide daima birlikte koşuyoruz ancak gemi aykırı istikamete gidiyor.”

Özel kur talebini yanlış buluyorum

“Özel kur taleplerini yanlış buluyorum. Kur masada belirlenmez, piyasada belirlenir. Piyasalarda kendi işleyişi içinde tahlil bulması gerekir. Kur muhafazalı mevduat kitlendi, yine cazip hale getirmek için faiz üst hududu kaldırıldı. Bana nazaran günlük kararlar alınarak götürülmeye çalışılıyor.”